Өлең, жыр, ақындар

Тарас пен Шоқай

Қашқар бетке буған батыл белді бір,
Петр Шаһар жас Шоқанның ерлігін,
Шарап аттап жатқан кезде,
Тарасқа,

Толық

Мұнара тұрар жапанда жалғыз

Туған өлкем қандай ыстық өзіңе,
Бұлт ішінен іңкәрлікпен қараған.
Мұнараңды маңғаз тұрған санаған,
Бұл бақытқа, бұл бақытқа кезіге.

Толық

Қарашүңгіл

Қарашүңгіл!
Өзіңде аласым жүр,
Құпияңды ашпаған даласың бір.
Шежіреге жүгінсек... шежіреге,

Толық

Махаббат мақамдары

О, махаббат!
Кім жазбайды сен жайлы,
Сен жайлы сыр әрбір жүрек толғайды.
Біреуінде — бақыт балы — тәттілік,

Толық

Күй сазы

Айтар болсам,
Жасырмай не асырмай,
Отыр әлі алған әсер басылмай.
Шертсе деймін өмір сырын бар аспап,

Толық

Пері мен періште

— Қорықтың ба?
— Зәрем тас төбеме келді.
— Неден?
— Перінің қызынан.

Толық

Іздеймін сені, табамын

Қызғалдағы,
Қырдың қызыл тергенім.
Таттым талай өмірдің бал, кермегін.
Бір жарқ етіп жоқ болған қыз сонау күн,

Толық

Ақ әлемде — екеуміз

Аппақ әлем, айналамыз ақ бояу,
Ақ әлемде бізден өзге жоқтай-ау.
Қос жүректің кетті шаңын тазартып,
Ешбір әсер жүрекке етпес соқпай-ау.

Толық

Гүл — сезім өрмелері

О, Махаббат!
Кім жазбады сен жайлы,
Сен жайлы сыр әрбір жүрек толғайды.
Біреуінде бақыт балы — тәттілік,

Толық

Атбегі

Кез болатын қол босаған орақтан,
Кез болатын көңілге нұр таратқан.
Ұлы Наурыз мерекесі, Бәйгеде,
Атқа шаптым, Құдабай қарт жаратқан.

Толық

Қой мен қойшы

Шіліңгір шілде ішінде
Күн тиіп азап тартасың.
Ішкізер еді — дом үшін де
Қара қойдың сорпасын.

Толық

Шөл кемесі

Түйе, Түйе,
Иір мойын түйелер,
Сен ғылымсың бір арнаға жүйелер,
Ботаң өліп боз далада қайғы буған шағыңда,

Толық

Шипагер дала

Дертім болса алған жанның мазасын.
Жүректердің тер боп қатқан назасын.
Туған жерім,
Бұлағыңа қайнаған.

Толық

Қашаған мен Аралбай

Баласы өліп, бал қызығы оралмай,
Құяңы ұстап жайлауына бара алмай,
Айрақтыда аласа үйдің ішінде,
Жатыр еді қам көңілді Аралбай.

Толық

Булыойық

Булыойық —
Маңғыстауда жұмбақ үңгір,
Жұмбақ үңгір құпиясын тыңдағым бір.
Келген еді,

Толық

Қарақия

Қымызынан босаған,
Күбі десең өзің біл.
Уақыт жалмап, асаған,
Бір кезгі алып Тетистің,

Толық

Шерқала

Ұйып үлгермей
Уыз қалпында төгіліп қалған.
Содан сыр бермей,
Сан ғасыр топырағына көміліп қалған,

Толық

Шөжеп сұлу

Даттау күпір әруағын өлгеннің,
Мақтау күпір мырзалығын бергеннің.
Бір-біріне оқ кезеді садақтан,
Екі әйелі батыр Тәңірбергеннің.

Толық

Қалыңдық

Түркпен досым Дүрді сен,
Айтшы білсең (білгіш ең)
Жау болмаған біздің халық дос болған,
Қонақасы жеген талай қостардан,

Толық

Алланың сүйген құлы боп...

Бекет — Бала
Медреседе шәкірт еді үлгілі.
(Болған жоқ-ты Бекет – Ата қазағының қасиеті, дүлділі)
Сабақтан соң... бос кезде

Толық

Маңғыстау перенлері

Маңғыстауда...
Көп дейді жұмбақ үңгір,
Жұмбақ үңгір құпиясын тыңдағым бір
Келген еді.

Толық

Рахат, мені тастап, қоймадың тыныш

Рахат, мені тастап, қоймадың тыныш,
Ғашық жар, ағайын, дос — бәрі алдағыш.
Жастық құмар үміттің нұры қайтып,
Күңгірт тартты, бәрінің аяғы реніш.

Толық

Махаббат, достық қылуға

Махаббат, достық қылуға
Кім де болса тең емес.
Қазір дайын тұруға —
Бес күндік ғашық жөн емес.

Толық

Немере інісі өлгенде айтқаны

Көз жұмғанша дүниеден
Иманын айтып кеткені-ай!
"Бейсенбі ме бүгін?" деп,
Жұмаға қарсы өткені-ай!

Толық

Әбдірахманның әйелі Мағышқа Абай шығарып берген жоқтау

Айналайын, Құдай-ау,
Қапалық салдың жасымнан.
Шешенің зарын тарттырдың
Бес жасымда басымнан.

Толық

Әбдірахманның әйелі Мағышқа Абайдың айтқан жұбатуы

Жылағанды тоқтатып,
Ынсап қылсақ жарайды.
Қоймасаң, қайғы ауыр боп,
Тұл бойыңа тарайды.

Толық

Әбдірахман өлген соң өзіне айтқан жұбатуы

Бермеген құлға, қайтесің,
Жұлынарлық ерікті.
Ажал тура келген соң,
Шыдатпайды берікті.

Толық

Әбдірахманға

Орынсызды айтпаған,
Түзу жолдан қайтпаған;
Жақсылық қылар орында
Аянып бойын тартпаған.

Толық

Әбдірахман өліміне

Талаптың мініп тұлпарын,
Тас қияға өрледің.
Бір ғылым еді іңкәрің,
Әр қиынға сермедің.

Толық

Әбдірахман өліміне

Жиырма жеті жасында
Әбдірахман көз жұмды.
Сәулең болса басында,
Кімді көрдің бұл сынды?

Толық

Әбдірахман өлгенде

Тұла бойың ұят-ар едің,
Ескеріп істеп, ойлаған.
Тәуекелге нар едің,
Талаппен терең бойлаған.

Толық

Кешегі өткен ер Әбіш

Кешегі өткен ер Әбіш
Елден бір асқан ерек-ті.
Жүрегі — жылы, бойы — құрыш,
Туысы жаннан бөлек-ті.

Толық

Кешегі Оспан ағасы

Кешегі Оспан ағасы
Кісінің малын жемепті.
Мал сұраған кісіге
Жоқ, қайтемін демепті.

Толық

Әбдірахман өлгенде

Арғы атасы қажы еді
Бейштен татқан шәрбәтті.
Жарықтықтың өнері
Айтуға тілді тербетті.

Толық

Өлсе өлер табиғат, адам өлмес

Өлсе өлер табиғат, адам өлмес,
Ол бірақ қайтып келіп, ойнап-күлмес.
„Мені" мен „менікінің" айрылғанын
„Өлді" деп ат қойыпты өңкей білмес.

Толық

Лай суға май бітпес қой өткенге

Лай суға май бітпес қой өткенге,
Күлеміз қасқыр жалап, дәметкенге.
Сол қасқырша алақтап түк таппадым,
Көңілдің жайлауынан ел кеткен бе?

Толық

Талай сөз бұдан бұрын көп айтқанмын

Талай сөз бұдан бұрын көп айтқанмын,
Түбін ойлап, уайым жеп айтқанмын.
Ақылдылар арланып ұялған соң,
Ойланып түзеле ме деп айтқанмын.

Толық

Тұтқындағы батыр

Қараңғы үй терезесі — тұтқын орны,
Көгерген көктің жүзі ескі формы.
Азат құстар аспанда ойнап ұшса,
Ұялып қарай алмас мендей сорлы.

Толық

Қайтсе жеңіл болады жұрт билемек?

Қайтсе жеңіл болады жұрт билемек?
Жұрты сүйген нәрсені ол да сүймек.
Ішің берік боп, нәпсіге тыюлысып,
Паңсымай, жайдақсымай, ірі жүрмек.

Толық

Қыздарға

Қойдан қоңыр, жылқыдан торы Бәкең,
Адалдыққа бар елдің зоры Бәкең.
Ұры-қары көбейіп, к... шөмейтіп,
Неге болды бар елдің қоры Бәкең?

Толық