Өлең, жыр, ақындар

Мен аңсаған ол көктем алыстады

Мен аңсаған ол көктем алыстады,
Тағдыр солай таңдарға табыстады.
Айдың көріп суретін су бетінен,
Арманыма қол создым ғарыштағы.

Толық

Петефи

Қайда, дедім, Петефидің моласы —
Мадьяр дос таңданғаннан үқпай түк,
жыпық қаққан жанарымен бітті
айтып тарихтың бетінде жоқ бір сырды;

Толық

Ұстаз деген – жарық күні ғаламның!

Ұстаз деген – жарық күні ғаламның,
Ұстаз деген – анасы ол адамның.
Бүкіл әлем мойындайды еңбегін,
Сен де одан адам болып жаралдың.

Толық

Әттең, шолақ дүние-­ай!

Әттең, шолақ дүние­-ай, құйрық-жалын күзеген,
Жүзге жасым жетер ме, жазсам саған жүз өлең?
Мүйіздейді күнде кеп қабырғасын қорамның,
Қатер деген бір дойыр қара бұқа сүзеген.

Толық

Ұлыма

От баспа, оң­-солыңды байқа, балам,
Толып жүр айналаңда сайтан адам.
Бағасын балапанның біле бермес,
Ұяда жұмыртқасын шайқамаған.

Толық

Қызым ауырғанда

Қорғаның боп тұрайын қарауылда,
Мен құлайын, құлыным, сен ауырма.
Сен ауырсаң төбемде күн тұтылып,
Қозғалады қара жер табанымда.

Толық

Тағдыр жоқ

Қызықтап аз ғұмырды көрдік елес,
Тағдыр жоқ ат арымас, ер жүдемес.
Жалғыз-ақ жүрген сайын қылаң ұрған,
Уақыттың сақал-шашы селдіремес.

Толық

Таң нұрына таласып

Таң нұрына таласып көз жанарым,
Аман тұрсам төсектен мәз боламын.
Жалап өткен жарқанат қанатындай,
Өмір неге осынша тез, қарағым?

Толық

Қызығасың құстарға

Табанымның астында дірілдейді жар басы,
Опырылып түсердей шетін бассаң болмашы.
Тірлік торын тоқыған, қолы шебер Тәңірім,
Жібін созып жылдардың, сәл-пәл ғана жалғашы.

Толық

Жортқан киік секілді

Қараймын да тірліктің сүреңіне,
Ер саламын көңілдің күреңіне.
Жортқан киік секілді пенде, шіркін,
Көреді екен бәрін де жүре­-жүре.

Толық

Беймәлім

Беймәлім маған, қалқам, есімің де,
Кездестік емхананың есігінде.
Ауырып аласұрған біз ғана емес,
Аспан да, жер де сырқат осы күнде.

Толық

Тыраң асар

Мына тұстан атойлап, ана тұстан,
Бір-бірімен қазақпыз көп атысқан.
Арыстанның ойнайды аруағымен,
Тірлігіне мастанған қара тышқан.

Толық

Әр жерде аузын былғар

Суырдай ыңқиттаған ін түбінен
Кісінің сақта, құдай, сімтігінен.
Мен де бір сағыныштың көз жасымын,
Үзілген қара өлеңнің кірпігінен.

Толық

Ей, бейшара!..

Ей, бейшара, танымасаң кісіні,
Мен боламын жолбарыстың күшігі.
Сен боласың салпаң құлақ есектің
Арам қанды, адам тектес пішіні.

Толық

Жауласпа

Жауласпа жалғыз ауыз сөзге бола,
Жараспас тарақ ұстап таз балаға.
Құйрығың бір-ақ тұтам шолтаңдаған,
Күпсініп көрінгенмен көзге ғана.

Толық

Таң атады

Таң атады, күн шығады,
Құбылмаса Көк Тәңірі.
Тыныс жетпей тұншығады,
Тас астында шөп тамыры.

Толық

Қайғымды қалыңдаттың

Қайғымды қалыңдаттың неге менің,
Қасымда ұшып­-қонған көбелегім?
Жаныңа керегіңді қайдан табам,
Білмеймін өзіме де не керегін.

Толық

Кінәлай көрме

Күлімдеп тұрып күндерді қарсы аламын,
Сезбеген болам тағдырдың салқын қабағын.
Арнасы терең, ағыны қатты өзендей,
Ағады тулап, барады зулап заманым.

Толық

Ғасырмен қоштасу

Мың жылға нүкте қойып сен де, міне,
Кетесің еріп дәуір керуеніне:
Ғасырым, көз танитын – өз тарихым,
Қош енді, ризамыз бергеніңе!

Толық

Ақмола шайқасы

Төңкерген әлдеқашан тайқазанды,
Япыр­ай, айтсам екен қай заманды?
Мияулап тарғыл мысық секілденіп,
Алады ұйқы бермей ой мазамды.

Толық

Танабай

Арбамен құла дүзде қаңғып жүрген,
Арқада Танабайды әркім білген.
Мүгедек – екі аяғы тізеден жоқ,
Қарақшы, қашқын да емес ел бүлдірген.

Толық

Кәмей ұшқан

Айналып жылда келіп жаз қонағы –
Айдынға аққу ұшып, қаз қонады.
Мекеден қажы атасы оралғандай,
Әйтеуір Кәмей байғұс мәз болады.

Толық

Ақынның аты өшпейді

Сөйлейін халқым ал тыңла,
Ынтымақ, бірлік халқымда,
Тереңнен толға қызыл тіл,
Тасыған судай толқында.

Толық

Октябрьдің 50 жылдығына

Ал, тыңла сәлем бердім жиылған көп.
Ағайын, құда, жекжат жиылған кеп.
Сіздердің қатарында бізде келдік,
Жиынға біраз қызмет етейін деп.

Толық

Жақсы сөз жақсы деген

Жақсы сөз жанға жақсы жекіргеннен,
Көп сөйлеп мән шықпайды көпіргеннен.
Жалғаннан рас айтқан аз сөз артық,
Мақтанып, масаттанып лепіргеннен.

Толық

Сөз басы

Сөйле тіл, өлшеулі күн демің бітпей,
Ажалға айла бар ма келсе тіктей?
Кім барар өлең айт деп өлгеннен соң?
Топырақ боп төбе-төбе жатқан көктей.

Толық

Домбыра алып қолыма ахау...

Домбыра алып қолыма ахау…
Ал, сөзімді енді бастайын.
Көңілге сана тастайын.
Осы өнерді кәсіп қып,

Толық

Қызметкер тілім сөйлеп қал

Қызметкер тілім сөйлеп қал.
Айрылмай тұрып егеңнен.
Ажарлы сөздер әзір тұр
Дәуренің өтпей төбеңнен.

Толық

Құтбайға

Термесі ұя арман маужыраған,
Зердесі ескен самал тау-жырадан.
Теңдесін бул аймақтан таптырмайтын,
Кеудесі күмбірлеген ән-жыр ағам.

Толық

Бәйтеректер

Өсірем деп, жеткізем деп мені ептеп,
жер тырналап мал жиды.
— Мына қарт па?
Алжиды той алжиды,

Толық

Қызыр

Біздің қария кісі еді-ау бір кең пейіл,
жоқ, айтпаймын бір шайы мен бір етін:
кім келсе де — аяғына еңкейіп,
қонағым деп кебісін сап жүретін.

Толық

Қазық пен ағаш

Жалғыз ағаш,
бұтағы жоқ, жоқ түрі,
тегі ағаштан қырқылыпты демесең.
Бұзау байлап қоятұғын жеңешем —

Толық

Топырақ

Сәби шыр етіп жерге түскенде —
түбі сол адамның қабірі қазылар
тұстың топырағы әйтеуір бір белгі
беруге тиіс.

Толық

Қорқыт-баба

Қайда барсаң — Қорқыттың көрі.
Қанатты сөз
Аңыз — зор ғой,
ал, қаңқу сөз?

Толық

Ештеңе айтпайтын қарт

Мына момын даланың желі де есіп біткен-ді,
Момын толқын жарға ұрып,
бір солқ етіп бүктелді —
ымырт түсті Жайыққа,

Толық

Мұздыбай қарт

Қара еменнің басына мұздақ тұрып қалыпты —
күн көзінде сол мұздақ құбылып тұр, жанып тұр.
Табиғат — бай, мұзы да көп қырлы ғой, көп қырлы,
мұзға қарап көп қырлы Мұздыбай қарт жөткірді.

Толық

Қақпа алдындағы қарт

Тау жақ шетте көк қақпа бар,
көк қақпа
ашылмайды деседі
анау-мынау тоқпаққа.

Толық

Көп балалы қыз туралы ода

Гүл секілді шешек жарған жаңадан
әсерлі-ақ ед,
адам деуші ек жаны адал.
Бір күні өсек, қаңқу сөздер қаулады, ал —

Толық

Менің топырағым

Саған да керек топырақ,
Маған да керек топырақ,
топырақ керек басқаға,
тікен боп көктеу үшін де

Толық

Жұбайлар

Әйел жылап булығып,
Жиі-жиі ері ішіп,
жиі-жиі шығатын таң атқанша керісіп.
Көрші болды ғажап бір — қарапайым жан аса

Толық