Өлең, жыр, ақындар

Жыл басы

Таң ағарды.
Шығыс жақтан қып-қызыл
қызыл күннің бір құлағы шықты ұзын.
— Жылды бұрын кім көре алса — сол бастар

Толық

Жел

Тіл секілді сүйрең қағып құм көшті,
көшкен құмға ай менен жыл мінгесті.
Желдің сумаң саусақтары бір түрлі
сүртіп жатқан сықылды ескі жұртымды.

Толық

Көген

Біз де бастан талай күнді өткердік,
енді соны еске алуға жетті ерлік.
Талай жерде бедел алып, бет бердік,
әлденені түзеткіміз кеп бердік,

Толық

Ымырт

Қараң-құраң бұталардың арасы,
әлдебіреу жүрген жоқ па, қарашы?
Маңай жұмбақ, бір құпия іс бардай,
қазір біреу етегіңнен ұстардай.

Толық

Дүкенде

Түсінбейсің көп адамға,
көпте — ерік,
көп деген көл — тұзың көлге кетті еріп.
Қайбір пиғыл қиын бірақ;

Толық

Есеп

Табиғатта бәрі есепті деп еді,
есеп шығар — түсінбесем мен оны?!
Күн аласа болған сайын
көлеңке

Толық

Сұрақ

Жер байғұстың бағына,
әй, жаумады-ау, жаумады.
Тұр ма ана бұлт тағы да
басқа жаққа ауғалы?!

Толық

Қуаңшылық

Ыстық құмды жебелеп
соғады жел бір тынбай.
Ақселеу мен ебелек
Шылымшының мұртындай.

Толық

Ақбоз

Құйрық-жалы әдемі
төрт тұяғы балғадай
ақбоз атым бар еді —
әй, жалған-ай, жалған-ай.

Толық

Қызыл түс

Жырың қызыл ғой десе,
жауап әзір, таза арым:
қызыл тілім сөйлесе,
қызыл қанмен жазамын.

Толық

Тепе-тең

Ей, Алатау, саған бұл
не болды жер бауырлап?
Бұлты қонып ғаламның
жатырмысың ауырлап?!

Толық

Көк түс

Көктемгі жер бояуы да көк қой деп,
көлеңдетіп киіп едің көк көйлек.
Көл-дүниеден көкті ғана білуші ең,
кетер болсаң — көк зәріңді төкпей кет.

Толық

Уақыт-қонақ

Келді ме сыншыл қонақ Уақыт деген?!
Соны күтіп талайдан жатыпты өлең.
Қара дойыр сүйретіп Уақыт кірді, —
қорқып кетіп бір сөзім атып тұрды.

Толық

Арифметика

Екі қол еді — бір-бірімен алысты,
екі жүйке бір-бірін жеп тауысты.
Қос табақша,
екі қасық... сән ұшты

Толық

Тарих-этнография

Қалың елге бірінші жау шапқанда,
жауға қарсы жалғыз батыр аттанған.
Қалың елге екінші жау шапқанда
жауға қарсы дүйім халық аттанған.

Толық

Асханада

Қартаң әйел қасы иілген тағадай
қимылыңды, бет-жүзіңді бағады-ай.
Есеп шоттың тасы жылпың, тіл жұмсақ —
жарылқап тұр, жарылқап тұр жағалай.

Толық

Жетім лақ

Ол — жетімек,
Мен — жетімек, жетімек —
екеуміз тым бауыр басып кетіп ек.
Шама аралас жуындыға қанып ап

Толық

Табиғат

Тау рухы ешкімнен сый күтпейді,
еріп кетсін сай-жыра жидіп мейлі.
Еркеленіп оралса бұлт мойнына,
кекірейіп кәрі шың илікпейді.

Толық

"Ақөзекте" айлы кеш

"Ақөзектің" пәк жүзін жымыңдатып,
бұлт-бұлт етіп барады құлын батып.
Құлын батып барады. Жас сұлудың
жауырынына кетіпті бұрым батып.

Толық

Сыр

Еш кесірлік көрмесімді біліп ем
жаһан толы жақсылардың бірінен.
Мені шалса — лас аяқ шалып жүр,
мен сүрінсем — жамандарға сүрінем.

Толық

Машқар-ата

"Бет күймесін таңда машқар күнінде –
дейтін қария, — бір тергеу бар түбінде
Белгісіз бір үрей туып үнінде,
бұны айтқанда кететұғын дірілдеп.

Толық

Қара түс

Қара көмір жанатыны — әдемі,
қара судың ағатыны — әдемі.
Қара көздің жақсы-ау күлімдегені,
одан гөрі дала түні — әдемі.

Толық

Крылов тақырыбы

Қара тал судыр қағып жапырағы
қайың боп ойнағанда — қатырады.
Ролін тау-қыранның байғыз ойнап,
бұлбұлды есек сынап жатыр әлі.

Толық

Біз өзіміз

Шындық деген көк аспандай тым биік
мұхит сын-ды әрі терең тұңғиық.
Жан сендіріп жаңсақ жайлар, қате аңыз
біз де содан қателесіп жатамыз.

Толық

Адам ата

...Саздан құйып Құдірет сонда Адамды
бір жіберген қатесін оңдап алды.
Сол сәтте жүзіне бұлт тұтып, ықтап
жетіп кепті Ібіліс сықылықтап.

Толық

Біржан туған жерде

Шығандығы шыңдардың
Біржан әні секілді.
Алыс жатқан мұң бар бір —
жырлағаны секілді.

Толық

Оқжетпес

Шын биікке немене —
шаншылып-ақ кеткен тік.
Біреу-міреу төбеме
шығып қояр деп қорқып.

Толық

Тағы да нан туралы

Нан көп дейсің, осы сөздің обалы
екеуміздің мойнымызда болады.
Анау кезде ашыққаның жоқ есте,
көп дегенің — масыққаның емес пе?!

Толық

Нан

Түстің өзі енуші еді мазақ боп,
түсімде нан... өзі қалың, өзі аппақ
жүрді мені елесімен азаптап.
Көзімді ашсам таба наным тек әлгі

Толық

Баған

Анам мені тәй тұрғызып о баста
сүйеп еді жуан баған-ағашқа.
Сонсоң сырттай бақылады, кетпеді,
қыпың қақты "құлап қалар" деп мені.

Толық

Қару-жарақ хақында

Сенің, Уақыт, жөнің жоқ-ау тарылар,
өмір бай ғой,
өлімде де бәрі бар:
газ, электр...

Толық

"Нейтрон" бейнесі

Қасіреттің тілін қалай дәл тапқан,
өмір жасап пальтолар мен қалпақтан —
о, ант атқан, ант атқан!
Мөлдір бұлақ бұрынғыдай сұп-сұйық,

Толық

Көз жасы

О, сезімнің шым еткен нұр-шуағы
балқытады,
жуам десе — жуады...
Шыдай тұршы, шыбыным сәл, көз жасы

Толық

Әкелер мен ағалар

Әр жыл сайын әлдеқайдан бір құпия жел есер,
әр жыл сайын түн қойнында әлдекімдер кеңесер.
Жиырма миллион!
(нольдері көп демесең)

Толық

Қарын болса... қарынға тойған міндет

Қарын болса... қарынға тойған міндет.
Қайтер едім жазуды қойған күнде?
Қайда барсам әйтеуір орман көрем,
Орман көрсем кетеді ойланғым кеп.

Толық

Ерлік пен тектілік

Қайғының борандатып қарлы қысы,
Көңілдің шырылдайды зарлы құсы.
Бөрідей бел астында ұлиды ажал,
Әйтеуір, өлім жақын – белгілісі.

Толық

Көкала үйрек

Ойласам оқиғаны өткен­кеткен,
Қайнайды көкірегім кек тербеткен.
Мен­дағы біраз күндік жолаушымын,
Шапқылап олай­бұлай ат терлеткен.

Толық

Наза

Қайқы мүйіз тағдырға
Тайқы маңдай соғылды.
Қан аралас жаңбырға
Қарашығым шомылды.

Толық

Естимісің, ескі досым?..

Естимісің, ескі досым, оянбайтын ұйқыдағы,
Ызыңдайды құлағыма тіршіліктің сиқыр әні.
Бетпердесі белгісіздеу бұғып жатқан келер күндер,
Кім біледі, қандай күйде көрсетеді сиқын әлі?

Толық

Басыңды сақта

Баянсыз мынау заманда,
Базарға барып бақ сынар.
Саудасыз нәрсе адамға
Еш жерде, бауырым, жоқ шығар.

Толық