Өлең, жыр, ақындар

Саяхат

Құшак жайды бар алап,
Қуанышқа бөлендік.
Туған жерді аралап,
Тамашаға кенелдік.

Толық

Жазда

Көлім, көлім, көлім деп,
Қаз да келді маймаңдап.
«Шомыл, шомыл, шомыл» деп,
Жаз да келді жайраңдап.

Толық

Балалар — біздің болашақ

Балалар — біздің болашақ,
Сүйсінеміз, сүйеміз.
Бұл болашак тамаша-ақ!
Болашаққа иеміз.

Толық

Бала жолбарыс

Кетті ол күн алысқа
Ақ тақырға аунатып.
Түстім талай жарысқа
Қара жолды шаңдатып.

Толық

Мысық пен жолбарыс

Жолбарысты «жақыным» деп,
Арыстанды «батырым» деп,
Қасқырды «қайсарым» деп,
Қабыланды «май сарым» деп,

Толық

Құмырсқалар, аралар – қиыспас дос, құдалар

Ертеде бір орманда,
Өзі салған қорғанда,
Бір топ ара тұрыпты:
Бәрі еңбеккер жан екен,

Толық

Теңіз бала

Демалысқа барғалы
Әкесі мен анасы
Жиналғанда, қалмады
Жекен деген баласы:

Толық

Зайсан

Бауырында Маңырақтың нулы Зайсан.
Молайған Ертіспенен сулы Зайсан.
Түн болса, төңірегін мұнар басқан,
Ұштасқан бұлтпен бірге булы Зайсан.

Толық

Әділ билік

Келіп бидің алдына:
Қасапшы майшы жүгінді.
Қылып жүрген кәсібі
Киімінен-ақ білінді.

Толық

Ана тілі

Туған анам сөйлеген ана тілім,
А дегенде: «Апа» дей алған тілім.
«Апаға» «ата» деген сөзді қосып,
Бірте-бірте сол тілмен алдым білім.

Толық

Ата мен бала

Баланың атасына айтқан сөзі:
Ғазиз атай, оқыт мені,
Оқымасам, білем нені?
Егер мені оқытпасаң,

Толық

Бала, Күн, Құс және Шие

Баланың Күнге берген жауабы:
Терезеден күн түсті,
Деді былай балаға:
«Жүр, ойнайық, іш пысты,

Толық

Үлкен әке және немере

Сексен жас түсірмейді қандай күйге
Қартайып үлкен әке жатты үйде.
Қол қалтырап, буынның бәрі босап,
Сүйеніп әзер тұрар жайма шиге.

Толық

Таң

Жарық дала һәм көгал,
Аралар жүр жинап бал.
Кішкене қоңыз жем тасып,
Оянды орман, күліп тал.

Толық

Жетім бала мен рақымды кемпір

Жетім баланың мұңы:
Ай қараңғы, күн батты,
Жылы орнына ел жатты.
Ата-анам жоқ мен сорлы

Толық

Жалқау бала

Жалқау бала жалтақтап,
Сабақтан қашар жан сақтап,
Ешкім оған разы боп,
Көрмес жақсы, жұрт мақтап.

Толық

Бөдене мен түлкі

Күміс өзен жағасында,
Гүл бақшаның арасында,
Сылдыр-сылдыр бұлақ ақты,
Бір бөдене сайрап жатты.

Толық

Қарлығаш

Келген соң көктем айы: апрель, май,
Бөленді гүл жібекке сала мен сай,
Шелектеп нөсер төгіп, жаңбыр жауып…
Жасырынды өскен нуға тана мен тай.

Толық

Қаладағы қыс

Қыстың аппақ қаламы
Ағартыпты қаланы.
Аялап жүр аяз кеп,
Ауладағы баланы.

Толық

Бозторғай әні

Тау мен дала, қырқаны
Күн аймалап тұр тағы.
Көкте қалқып бозторғай,
Құбылтып ән шырқады.

Толық

Бөбегіме

Құлдыр-құлдыр, бөбегім,
Қуанышқа бөледің.
Ал мін, бөпем, арқама,
Атың болып желемін.

Толық

Бәйшешек

Еріді де соңғы қар,
Өзен тасып, су ақты.
Ойпаңдағы омбы қар
Қыс белгісі сияқты.

Толық

Тәтті қыс

Ау, балалар, балалар!
Айналаға қараңдар!
Биыл тәтті қыс болды,
Бұл бір сәтті іс болды.

Толық

Мақтаныш

Таудай үлкен талабы,
Күнде «бестік» алады –
«Білгіш» дейміз мектепте
Мақан деген баланы.

Толық

Біз мектепке барамыз

Аппақ, қыста,
Тынбай тыста
Қардан қала саламыз,
Көктемеде

Толық

Алғашқы қоңырау

Құс шарлап аспанды,
Күз айы басталды.
Бірінші қоңырау
Оқуды бастады.

Толық

Ойранбек

Сойталдай жігіт Ойранбек
Ойламай «қартын» аяуды:
- Бала қамын ойла! – деп,
Алақанын жаяды.

Толық

Бейшара

Арақ ішсе удай боп,
Ардан безер «құдай» боп, -
Ішпей жүрсе, бейшара...
Ілесбекке не шара?!

Толық

Төркінсіз қыз

Байлыққа арын сатты да
Байыпсыз қызы Еркіннің
Табысты күйеу тапты да,
Танымай кетті төркінін.

Толық

Апай жынданды

Əшен апай жынданды да, құрысты:
Əулетіне бұлданды да, ұрысты.
Анайы сөз айтылып тым оқыста,
Ана тілі былғанды «жым – қоқыста».

Толық

Әумесердің әлегі

«Нарық өсіп, кетті, балам берекет,
Жұрт қатарлы жаса сен бір əрекет», -
Деді əкесі, - ал баласы құтырып,
Қару жұмсап, болды нағыз «рэкет».

Толық

Ақбай мен Бекбай

Ауылдағы Ақбай ойлы данадай:
Сөз бен ісі өнегелі, салмақты, -
Ауладағы Бекбай бəлду – баладай:
Сөзі – қылжақ, ар ұяты қалмапты.

Толық

Ашу – жын

Кесір ашу – ауыру
Кердің есін алыпты, -
Ақыл – дерттен сауығу
Ақ жолына салыпты.

Толық

Месқарын мекен

«Ерте тұрып, жаттығамын, шынығам!
Еңбек етем, таза ауада тынығам!»-
Деген сөзі – құрғақ болып қалады:
Мекен өзі «месқарын» боп барады.

Толық

Сөз ауыру

Сөлтінің жары сұр бұзық,
Сөз қуып «есе» даулайды:
Ұшынған сөзді «тұрғызып»,
«Ұшқынан жалын қаулайды».

Толық

От басындағы ауыру

Сəріден Сəтке бас қайғы;
Сəрсенкүл ұрыс бастайды.
Еріне тағып мың күнə,
«Көріне» тығып тастайды.

Толық

Күйік

Ез, паң Бекен ойлаумен өз басын тек
«Озсам екен» деместен, «озбасын» деп,
Алға басқан досына қақпан құрды:
Арланбастан иттігін мақтан қылды.

Толық

Аялау мен аямау

Саялады жарын Бек «жүрегім!»деп,
Аялады жасында «тірегім!»деп,-
Күндер өтіп, кəрілік таяғалы,
Күнде зекіп, «кемпірін» аямады.

Толық

Әпеннің өсегі

Əпеннің көп Ес туралы өсегі:
«Өлеңінің мəні жоқ!» - деп еседі.
Өсек сөзі өзгелерге көшеді,
Өнер бірақ өршеленіп өседі.

Толық

Міншіл Бек

Бек тарыдай мінің болса, «жерлейді», -
Ал өзінің таудай мінін көрмейді.
Сынай қалсаң, «қастекісің сен» дейді,
Ақиқат пен əділ сынға көнбейді.

Толық