Өлең, жыр, ақындар

Өшпенділік

Күйіндіріп,
Беталды бөскен қылық,
Көкіректі тәкаппар
Тескен күдік,

Толық

Қызғаныш

Жүйріктің
Сүйіне алмай жорғасына,
Біреу шықса
Бір сәтке жол басына,

Толық

Мақтау – жарыс

Қилы-қилы
Күй туатын көңілде,
Бәріміз де
Адамбыз ғой, тегінде,

Толық

Көшелі кісі

Көмескі тартып кеткендей сірә,
Көшелі кісі – бұрынғы ұғым,
Көшпелі дәурен сынығы асыл,
Есінде жоқ-ау бүгінгі ұлдың!

Толық

Қазақ деген Қазақ қой!

Қазақ десе қаның қызып,
Тулай ма осы жас жаның?!
Туламаса,
Туған елге жат боп бара жатқаның,

Толық

Хақымыз бар...

Сенің маған өкпелеуге хақың бар,
Менің саған өкпелеуге хақым бар,
Сенің мені кешіруге хақың бар,
Менің сені кешіруге хақым бар!

Толық

Аллаға сыйын...

Аллаға сыйын,
Шықсаң да тауға,
Түссең де,
Тәуекел етіп,

Толық

Ақыл керек...

Қарамастан адалға да,
Арамға,
Жеп жатырмыз,
Бәрін жауып заманға,

Толық

Мен қарсымын!

Мен ақынмын,
Үміт артқан ақ таңға,
Қуанатын
Күн қызарып батқанда,

Толық

Өзіңнен сұра...

Өзгені сынау,
Оңай-ау, тіпті, айыптау,
Қиындау бірақ,
Бағалап әділ, байыптау,

Толық

Мейірім шуағы

Қай-қашанда,
Қатігездік,
Жауыздық көп жазылған,
Тексеріліп,

Толық

Несібесін шұқып терді ел тары ғып

Несібесін шұқып терді ел тары ғып,
тары десе – қарайды елдің бәрі ұғып.
Ұғу түбі – әрі қайғы, әрі үміт.
...Соның бәрін жеңіп келсең, кәрілік,

Толық

Қайдасың қайғы, үміт

Қайдасың қайғы, үміт,
сенсіз де күн бар,
жел – еседі.
Тек қарттар кешегі

Толық

Тамшы терді сығып алып денеден

Тамшы терді сығып алып денеден,
жұлдыз қылып жағайыншы деген ем...
Оу, көк аспан тесіліпті-ау тегенең,
Тегенеңде құюлы екен көп өлең.

Толық

Сан-сан айлар өткен сайын, сан айлар

Сан-сан айлар өткен сайын, сан айлар,
ағарады сақалдар мен самайлар.
Адам шіркін қартаюды санайды ар,
айлар, айлар, барады өтіп сан айлар.

Толық

Сенің, туған жер, деміңді бір алған

Сенің, туған жер, деміңді бір алған
сеземін мен таңғы самал, мұнардан.
Бір басылып, бір шыққандай, көкірегің
шоқалдар мен төбелерден құралған.

Толық

О! Мөлдір аспан, мөлдір аспан

О! Мөлдір аспан, мөлдір аспан!
сен егерде көзі болсаң адамның.
үйренер ең ұшқын аулап, сыр бағып.
Қабат-қабат тұнар болса саған мұң,

Толық

Тас қабырға бара жатыр шегініп

Тас қабырға бара жатыр шегініп,
Балуан қолдар бұрғылады, құлатты.
Тас қабырға бара жатыр шегініп
Жолаушының көкжиегі сияқты.

Толық

Таңертеңгі смена

Ұйқы жаншып қажып қалған денені
Келеді алып тіршіліктің өлеңі.
Келеді әне, қайсарлығы шахтердің,
Әзілі мен анекдоты келеді.

Толық

Шахтер аспаны

Шахташының аспаны да қап-қара,
жұлдыздары жарығырақ жанады.
Жыртылсын бір қоп-қою шаң – жабағы,
көтер, достым, жұлдызыңды жоғары!

Толық

Лава

...Лава аузында қарауытты шаң-дағы;
Әр көлеңке қозғалады ұрлана.
Қараңғыға түсті шаңның салмағы,
Шаң дариясын ұрттап-төгіп тұр Лава.

Толық

Шахта туралы есте қалғандардан

Еске алып ем:
Қарағанды бір қараған секілді
күйе басқан кірпіктерін сәл ашып.
Содан кейін… менің қоңыр бетімді

Толық

Ей, бауырым, өзім жәйлі, мен жәйлі

Ей, бауырым, өзім жәйлі, мен жәйлі
Тағы да бір жыр жазбасам болмайды.
Өзімшілдік дейсің бе әлде ондайды?
Жоқ, ағайын, мұның миға қонбайды…

Толық

Эпиграммалар

Қызық, қызық қарап тұрсақ «қасіреті» мұның да,
тұңғыш шыққан гүл секілді махаббаттың тыңында.
«Ақсары қыз», «Қара қыз» – деп жыр жазады ол дамылсыз
әйелінен басқа адамның атын білмейд, шынында.

Толық

О, табиғат, мені о баста

О, табиғат, мені о баста жаратарда кісі ғып
Алып па едің ең әуелі мына жәйді түсініп:
Бұдан бұрынғы адамдарға ұқсамай ма бұл өзі,
Ұқсамай ма күлгендегі көзі, қасы… мінезі?

Толық

Көршіміз бен «қабаған ит»

Иә, бұл төбет қой, көк төбет,
Мойнына көп салды шынжыр дақ.
Көрген жоқ өмірге ол өкпелеп,
Шынжыры тұрсын тек сыңғырлап!

Толық

Тауға қарай келемін, тауға қарай (1 басылым)

Тауға қарай келемін, тауға қарай,
Дария-самал алдымнан аңқып ақты.
Тауға қарай беремін, тауға қарай,
Күндерім де алдағы тау сияқты.

Толық

Қайда ғана, қайда ғана, қарама

Қайда ғана, қайда ғана, қарама,
Ұшып жатыр жапырақтар сарала.
Ойнайды олар туған жердің жүзінде,
Ей, табиғат, күзің бе бұл, күзің бе?

Толық

Қане, достар, қимылдалық күн қызбай

Қане, достар, қимылдалық күн қызбай –
Тер шығады – жел соғады бір мұздай.
Мынау алқап өзінше бір аспан ғой,
Шөмелелер – жұлдыздай.

Толық

Айырлар

Батылдау сал айырыңды, сал былай:
Копаң етіп көтерілсін шөмеле.
Көлеңкеңнен қимылыңды аңдымай
Бер еркіңді мынау шымыр денеге!!

Толық

Күн шыжып тұр… бұлт келеді жөңкіліп

Күн шыжып тұр… бұлт келеді жөңкіліп,
Бір салқындық болғай деймін мен тұрып.
Бүкіл алап шыр еткендей болады
Тиіп кетсе ботинкаңның табаны.

Толық

Күн батарда

...Көгіс тартып тұр безеріп қыр үсті,
Қоя аурудан айықпаған баладай.
Кәрі шыңдар бір-біріне суысты,
Суық сәуле кезіп жүрді жағалай.

Толық

Тау төсі ақ көбік, ақ айран

Тау төсі ақ көбік, ақ айран –
Қара бұлт жалайды жата қап.
Аспанда жүзеді ол дақ болып қарайған,
Сол үшін бұлт деген атақ ап.

Толық

Алатау ақ кеуде, ай-құлып

Алатау ақ кеуде, ай-құлып,
Ақырын еседі түн лебі.
Аспанмен бірге ол қайғырып,
Аспанмен бірге ол күледі.

Толық

Көкпеңбек, жер де көк, көк те көк

Көкпеңбек, жер де көк, көк те көк,
Көңілдің шыңынан қарғыды үн.
Табиғат анаға өкпе жоқ:
Бір түске бояпты барлығын.

Толық

Тау толқындары

Өзенін өргізіп тау алса ғана,
Қарайды қарауытып сан салаға.
Қайтеді ей, мына толқын, құла толқын
Жартастың төсін сорып тамсана ма?

Толық

Күншығыс қызыл туын көкке байлап

Күншығыс қызыл туын көкке байлап,
Дір етіп нұрға балқып тоқтады аймақ.
Мойыны ұзарыпты қарт шыңдардың,
Мұнартып күншығысқа көп қарайлап.

Толық

Таңға тапсырма

Сағымды таң, самала таң, нұрлы таң,
Тыныштыққа қарауыл боп тұр бұтаң.
Боз сәулеге беті-қолым жуып ап,
Сұлулықтың мөлдірінен бір жұтам.

Толық

Көктем әсерінен (1 басылым)

Уылжып тұр, күмілжіп тұр бар маңай –
Көктем деген осы екен ғой… арман-ай!
Гүл төсіне қонақтаған көп бояу
Көз шіркінді қояр емес арбамай.

Толық

Көк те жұлдыз, жер де жұлдыз – бәрі ұшқын

Көк те жұлдыз, жер де жұлдыз – бәрі ұшқын,
Жұлдыздардың сәулесімен жарыстым.
Тербеледі теңіздері сәуленің,
Сол теңізге батып-шығып әуремін.

Толық