Апыр-ау, ұлға жағын, құлға жалын
Апыр-ау, ұлға жағын, құлға жалын,
не болып бара жатыр бүл қазағың!
Тәңірім аз деп жүрме,
кеше көрген
Апыр-ау, ұлға жағын, құлға жалын,
не болып бара жатыр бүл қазағың!
Тәңірім аз деп жүрме,
кеше көрген
Миуалы жазды көрдік, күзді көрдік,
әзірге осы боп тұр біздің ерлік, —
ойласам — ойладым да бас аманын,
оғаш іс жасамадым Сіз күлерлік.
Мына заман қай заман — түлкі заман,
түлкіңіздің, тәңірі-ау, сұрқы жаман,
қысылмайды түктен де, кеміріп жеп,
өліктің де біткен бе ұртына жан?!
Мезгілінде бере алмаған Ерге дем.
пейілі кең,
зейіні кем елден ем,
қайығым да қала берер қайырлап,
— Қарсымыз! — деп қаһармен айта алмасақ ел құсап,
өнбес дауды қуып та керегі не енді ұсақ,
керіп өңеш, кеңірдек жырта бермей, ағайын,
"қатын-бала қамы" деп,
Бұл неткен ел, неткен ел?
Қасың да жоқ кектенер,
Досыңда жоқ өкпелер,
Бар ашуың
...Жұлдыздай ақты қырда,
жүзді көлде,
бермеді тірлігінде тізгін ерге,
сал да өзі,
Қорықпайтын қылыштан,
жасқанбайтын найзадан,
арқа-басы құрысқан
мына заман — қай заман?!
"Еркелеп" тағдыр маған, ерғашты ғып,
желкелеп, жетпіс бес жыл жер бастырып,
кеудемнен
кертіп алып,
Адам адам болғалы келе жатыр алысып,
жүгірген аң, ұшқан құс — барлығымен жарысып,
ажырасып,
табысып,
Байтақ жатқан Алакөлдің аралайын қай ауылын,
бәрі менің бауырларым, бәрі менің аяулым.
"Немен келдің?" —
деп те менен жөн сұрасып жатады ел,
Бір басымның мұңы емес торығарым,
елдің қамы еді ғой қорымағым,
жамау болсам деуші едім жыртығына
жөні мәлім жұртымның, соры қалың.
Ірі де емес еді елден денем,
жерім де жоқ кергіген, кердеңдеген,
қалайша қыр көрсетіп шыға келді
келімсек көкесіне сенген немең?!
Көтеріліп ұша да алмай көкке бір,
ертең деумен,
өртенбеумен өтті өмір,
айналамның бәрі ығысқан айбын да,
Итке де қалай ғана: "Үрме!" — дейсің,
жабасың кімнің аузын, бүрмелейсің,
көмейін тығындар ең,
"мығымдар" ең,
Барарың, бармасыңды қалта біліп,
жатқаны той да тарқап,
тарқап үміт,
қастандық —
Өзімді-өзім қорғадым,
өзімді-өзім қолдадым,
ыстыққа да күйгенмін,
суыққа да тоңғамын.
Ауыр тиіп өмірдің өткелдері,
арғымағым арыды,
көп терледі,
жетпей қалып жүреді созған қолым
Көкірегіме тұтқиылда кеп кірген,
қылыштасып қара құйын — көп мұңмен,
қуанышқа жету үшін бүгінгі
қаншама бір қан майданнан еттім мен.
Жоққа бола тағы да ерегестік,
енді осылай ұлғая бере ме өштік?
Өлтірсеңші айтып-ақ, үкімімді
Кешегі келте мойын нән қарақшы,
сені де, қолдан келсе жалдамақшы,
жат жерде қайыр қылып,
қатарына ап,
Сен — тойып кекіретін едің,
мен — тоңып секіретін едім.
Сен — алқына беретін едің.
мен — тартына көнетін едім.
Өлгендерді тарта берме көлденең,
Өмір заңы ол — сен де өлесің, мен де өлем.
Марқұмдарды мақтай беріп не керек,
Тірлігінде түк бітіріп көрмеген.
Тіршілік тұнығынан қанып ішкім
Келді ме,
осы жолы алып-ұштым,
Жанымды барады өртеп, қарағым-ай,
Кенеттен ісіп-кеуіп бола қалған,
көңілім қалып-ақ тұр со балаңнан.
Тұратын басын шұлғып, "ләппайлап",
бірі еді жүгірмектің домаланған.
Түгі жоқ кете қойған ұпайының,
бірі еді күні кеше сыпайының,
сызданып шыға келді,
аяқ асты
Айта алмайтын өзінің атын айқын
әлдекімді қолпаштап, апыр-ай, тым,
хан көтеріп алдым ба қайдағы бір
бозөкпені боғыма татымайтын?!
Қолданып (қолдан келер) біткен емін
кісідей күңіренем деп күтпеп едім, —
қазақтың жалқы туар бір ақыны ек,
болмай тұр со қазаққа түк керегім!
Орнынан қозғалақтап ұраншы ұлыс,
бергеннен құлан иек қышаң шығыс,
түбінен тереземнің шыр-шыр етіп,
шырылдап оятып жүр бір әнші құс.
Теріс қарап түксиіскен, түнерген,
Не жақсылық күтем дейсің бүл елден.
Еркіндікті алсақта ойып ортадан,
ескілікті аңсап қойып жүрем мен.
Жау шықты ма, біле алмадым, іргеден,
біле алмадым, қайда барып күн көрем,
жан-жағымды қарманумен қарашы
келе жатқан сияқтанам түнде мен.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі