Қаған парызы - халқының қарнын тойғызып, мерейін өсіріп отыру. Түнде - ұйқы көрмедім, күндіз - күлкі көрмедім; қызыл қаным төгілді, қара терім сөгілді; күшімді сарқа жұмсадым, жауға да шаптым құрсанып - бәрі елім үшін!

Ілмектер: халық, отан, ел Тоныкөк

---

---

Азамат жетім болмайды - халықтан болса панасы, халық жетім болмайды - басшы болса данасы.

Ілмектер: халық, жетім, дана, азамат, басшы Сырым Датұлы

---

---

Қарадан хан болсам — халқым қалаған болар,
Айырдан нар болсам — атам жараған болар,
Жоқтан бар болсам — құдайым қараған болар.

Ілмектер: кедей, халық, нар, кедейшілік Сырым Датұлы

---

---

Мақал-мәтелдердің молдығы, олардың тамаша поэтикалық формасы, шебер түрде берілген терең, тіпті философиялық мән-мағынасы – осындай тамаша үздік шығарма тудырған қазақ халқының өзінің де асқан ақындық дарынының, оның сарқылмас даналығының анық айғағы.

Ілмектер: мақал, Мақал-мәтел, мағына, қазақ, халық, ақын, дарын, дана Мұхтар Әуезов

---

---

Халқыңды билеместен бұрын, өз ордаңды билеп ал.

Ілмектер: халық, орда, билік Майқы би

---

---

Хан - халықтың қазығы.

Ілмектер: хан, халық Майқы би

---

---

Халық ісін орнын салуға көп ақыл, көп қызмет, көп жылғы шебер істеген әдіс керек.

Ілмектер: халық, ақыл, әдіс Әлихан Бөкейханов

---

---

Біз үшін халықтар достығынан артық идеал болмақ емес.

Ілмектер: халық, достық Мұхтар Әуезов

---

---

Беу, ақыным!
Көп бұлдама махаббатын халқыңның.

Ілмектер: ақын, махаббат, халық Александр Пушкин

---

---

Ордаңды жұмған жұдырықтай берік ұстасаң,
Халық ешқайда қашпайды.

Ілмектер: халық Майқы би

---

---

Хан – халықтың қазығы,
Қараша – ханның азығы.

Ілмектер: хан, халық, азық Майқы би

---

---

Ана тілі халық болып жасалғаннан бері жан дүниесінің айнасы, өсіп-өніп, түрлене беретін, мәңгі құламайтын бәйтерегі.

Ілмектер: ана тілі, тіл, дүние, халық Жүсіпбек Аймауытов

---

---

Ана тілінен айырылған адам өз халқы жасаған мәдени мұраның бәрінен құралақан қалады.

Ілмектер: ана тіл, тіл, халық, адам, мәдени мұра Ғабит Мүсірепов

---

---

Тіл – әр халықтың кешегі жүріп өткен жолын, бүгінге жалғасқан ғұмырының ертеңге апарар мүддесін бейнелеуші, яғни бар тарихының куәгері, деректі көзі.

Ілмектер: тіл, халық, жол, ғұмыр, тарих, куәгер Сарсен Аманжолов

---

---

Тарих дегеніміз – бір халықтың тек қана еркіндікке қарай ұмтылысының тарихы ғана емес, сол халықтың тәрбиесінің де тарихы.

Ілмектер: тарих, халық, еркіндік, тәрбие Жозеф Ренан

---

---

Ана тілінсіз халық болмайды. Тілінен айырылған ұлт – тарихынан, түп-тамырынан айырылған ұлт. Тілсізді ұлт деуге болмайды. Тілінен айырылған халық – ата-бабасының, туған әкесі мен анасының атын ұмытқан халық. Ал ондайларды мәңгүрт деп атайды.

Ілмектер: ана тілі, тіл, ұлт, тарих, халық Шерхан Мұртаза

---

---

Бір халықтың өз тілінде білім өнері болмаса, ол халықтың тілі бұзылып өзгерді һәм көршілес күшті халықтың тілімен әсірелеп…соған қол болады, оның ішінде жаңалықтар көбейеді. Ол кішкене ұлттарды жаңартып, жандандырылмаған ескі тілі өзінің барлық маңызын жояды һәм жылдам ұмытылады.

Ілмектер: халық, тіл, өнер Ғұмар Қараш

---

---

Халық өмірі бір жылдап, он жылдап, хәттә жүз жылдап та емес, мың жылдап саналады. Сондай ұзақ өмірінің ішінде һәр халықтың дағдылы тұтынып келе жатқан сөздері, ол сөздерінің біріне-бірі жалғасып түзілетін дағдылы жолы, жүйесі, қисыны болады. Һәр жұрттың түрінде, тұтынған жолында, мінезінде қандай басқалық болса, тілінде һәм сондай басқалық болады.

Ілмектер: халық, тіл, жұрт Ахмет Байтұрсынұлы

---

---

Ұмытпаңыз. Өзімізді басқа ұқсас халықтан айыратын белгіміз болған ана тілімізді білсек қана осы мақсаттарға жетпекпіз.

Ілмектер: тіл, мақсат, халық Ғұмар Қараш

---

---

Тіл ешбір уақытта өзге нәрселерге бас имеске тиіс. Біз оны бегірек те сүюге һәм түрлі жұқпалы шет тілдерден сақтауға борыштымыз. Тіл айна, оның ішіне бүтін халықтың тұрмысы түсіп тұрады.

Ілмектер: тіл, халық Ғұмар Қараш

---

---