Өлең, жыр, ақындар

Балаларым бықытым

Саулығың керек сеңдердің, көген көздерім,
Бастағы бақыт, алдағы шаттық – өздерің.
Еңсемді басса қиналған кейбір кездерім,
Еңсемді менің көтеріп жүрген өздерің.

Толық

Жастық шақ өтіп бара ма?

Жастық шақ өтіп бара ма,
Сағымға сіңген құйындай?
Бастапты самай ағара,
Тәңірдің тартқан сыйындай.

Толық

Шабыт – шаңырақ

Шабыт – шаңырақ, сөз – уық, ойың – жайған кереге,
Осы үшеуі жымдасып айналар бүтін денеге.
Қисынсыз шумақ қыстырып, жұлқа тартса желбауды,
Ұятқа өлең қалдырып, шаңырақ түсер төбеңе.

Толық

Мен болып, досым, қарашы

Мен болып, досым, қарашы дарқан өмірге,
Мен болып, досым, қарашы барлық көңілге.
Араша түскін, жазықсыз жапа шексе жан,
Қайғысын оның көруің мүмкін өзің де.

Толық

Желпінткен туған жердің белендерін

Желпінткен туған жердің белендерін,
Тербеткен айдын көлдің тереңдерін.
Мендегі ыстық құшақ сағынышпен
Аймалап өлеңдерім көрер ме едің,

Толық

Сар дала

Сар дала, сағым жортқан, құба белім,
Қия алмай мойнымдағы бұра бердім.
Кір жуып, кіндік қаны саған тамған,
Бабамның бабасының тұрағы едің.

Толық

Күнде ертең деп

Күнде ертең деп, күн артынан күн өтті,
Күйбең тірлік, күйрек ойлар жүдетті.
Алматыға көшем-көшем деуменен,
Жаз да жылжып, жабығыңқы күз өтті.

Толық

Ұйқысыз өтті сан түндер

Ұйқысыз өтті сан түндер сарғайып өтіп сары таң,
Ойлардан шығар ормандай арса-арса болып арысам.
Зымырап, жалған дүние сен қанша жүйрік болсаң да,
Арманға толы жүрекпен ақтық дем алып жарысам.

Толық

Өзім барда

Өзім барда,
Бар менде:
Бақыт, байлық, ырысың.
Өзім барда,

Толық

Барды барға теңегін

Барды – барға,
Нарды нарға теңегін.
Көтермейді қайық жүгін кеменің.
Ақылдымен бір туса да ақымақ,

Толық

Ер де арып, еңкейіп тынады екен

Ер де арып, еңкейіп тынады екен,
Тұлпар – тулақ, қозы көш – құла мекен.
Тас та еріп, табаның тайғанақтап,
Болат семсер майысып сынады екен.

Толық

Жоқшыдай жоғын іздеген

Жоқшыдай жоғын іздеген,
Жолаушы жанбыз біз деген.
Қалмады орман сүзбеген,
Қалмады сулар жүзбеген.

Толық

Жолдас боп жүрдім талай

Жақсымен, жаманмен де,
Жомартпен, сараңмен де.
Жолдас боп жүрдім талай,
Адалмен, араммен де.

Толық

Кездерім көп

Кездерім көп аяқты шалыс басқан,
Шалғандар да көп екен алыспастан.
Қалғаным да көп екен қатар шауып,
Озғаным да көп екен жарыспастан.

Толық

Аялай бер, домбыра, арманымды

Аялай бер, домбыра, арманымды,
Сен жақынсың жардан да жанға мұңлы.
Менде өшкен сезімді қайта оятып,
Қайта атыр көрмеген таңдарымды.

Толық

Қалқайып есегінің құлақтары

Қалқайып есегінің құлақтары,
Бұл қарттар жібермейді құр аптаны.
Бір тобы құтты болсын айтып жүрсе,
Бір тобы асқа аттанар жырақтағы.

Толық

Үлгі еттім

Үлгі еттім ұлылардың қасиетін,
Кішімін жасы үлкенге бас иетін.
Қаратып жерге тағы кеткенім жоқ.
Қонақжай қоңыр үйдің ас иесін.

Толық

Адамдығын өзінің түсінбеген

Адамдығын өзінің түсінбеген,
Кім сөйлесер түйсіксіз кісіңменен.
Ұлыққа да айтамыз кішік бол деп,
Болмай жатып қорқамын ісінгеннен.

Толық

Барымды айдап, тасып

Барымды айдап, тасып қалың малдай,
Жалбақтап жүрсем дағы жаным қалмай.
Жақпадым кейде жақын тартқаныма,
Бейне бір кіріптар боп табылғандай.

Толық

Есепсіз күнде адаммен жолығамын

Есепсіз күнде адаммен жолығамын,
Таныстар көше бойы тобыр ағын.
Кездесіп біреуіне – жадырасам,
Кездесіп біреуіне – торығамын.

Толық

Тілек

Кім болсаң да, қуанам болғаныңа,
Болғаныңа – тұғырға қонғаныңа.
Адам түгіл ағаштың жапырағы,
Табан асты жатпасын жолда мына.

Толық

Балапандарым менің

Біріңе, балам, көзімнің оты дарыған,
Сұрқиялар мен сұмдардың жүзін қарыған.
Біріңе, балам, дарыған пейілім жарыған,
Пейілі кеңдер арыған емес, арыған.

Толық

Ұмытсам деймін

Ұмытсам деймін,
Дұшпанның таба жаласын,
Дұшпансыз кімді табасың?
Керегі қанша жаңғыртып,

Толық

Қайдасың, асау арыным

Қайдасың, асау арыным,
Қайдасың, алау жалыным.
Суып та, сусып кеттің бе,
Дарыным менің, дарыным.

Толық

Кием келіп көрінді

Кием келіп,
Ием келіп көрінді.
Көрінді де,
Түнгі ұйқым бөлінді.

Толық

Бал өмір

Бал өмір, балбырайын саяңда елтіп,
Бақыт бер, абырой бер баянды етіп.
Күліп кеп күңірене шығатұғын,
Дос берме, туыс берме аярлы етіп.

Толық

Жазушылар үйіне

Сыйыса алмай өз ойыммен өз кеудеме сыя алмай,
Шалынысып шаршап талып, жеттім саған қияннан.
Ақ батаңды беріп маған қасиетті ақ орда,
Алатаудың асқарына ұшыр демеп ұяңнан.

Толық

Жарқыра, жарық жұлдызым

Қадалып көкке жатырмын,
Жұлдызым менің қай тұста?
Жұлдызы қандай ақынның,
Ақындай мұңлы байғұс па?

Толық

Ақын Күләш Шілдебаева

Көңілің жүдеу, жүзің пәс, бұл күнде жаның шерлі екен,
Құландай қунақ денеге қу сырқат қайдан келді екен?
Ат басын бұрып арнайы халіңді білдік, қамықпа,
Дос тілегі дертіңе мыңда бір дауа ем десең.

Толық

Жасаймын деп менмендік

Жасаймын деп менмендік, сыйласардан айырылдым,
Тәкаппарлық етем деп, қанатымнан қайрылдым.
«Ұлымын» деп өзімді, ұлтан бола жаздадым,
Мен де бірі екенмін қатардағы жай ұлдың.

Толық

Өмір

Тәуекел атты тарланның,
Тұяғын тұқыл тағалап.
Таптырмас тарпаң арманның,
Қап тауын жүрмін аралап.

Толық

Ей, табиғат

Ей, табиғат, еркелеткен көп ұлыңның бірі едім,
Көкірегі – күй мен күмбір, тұла бойы жыр едім.
Саған деген ынтызарым бір басылмай қойды ғой,
Қалай ғана мамыражай кірпігімді ілемін.

Толық

Сынайсың ба?

Сынайсың ба, кел маған сүрінгенде,
Досың кетіп, дұшпаның түңілгенде?
Кім болсаң да көтерем сеніменен,
Саған түскен тағдырдың жүгін мен де.

Толық

Тойым жоқ-ау

Тойым жоқ-ау бұл шіркін көңілге де,
Сонша жомарт болды екен өмір неге.
Алтын тапсақ, кетеміз айырбастап,
Қолаға да, мысқа да, темірге де.

Толық

Сыбызғы сырлы көктемім

Сыбызғы сырлы көктемім,
Сылқылдап күліп жеттің бе?
Селдете құйып кеткенің,
Сағыныш жасын төктің бе?

Толық

Жасанды бола алмадым

Жасанды бола алмадым,
Қасанды бола алмадым.
Аяқтан мені шалғанды,
Аяқтан шала алмадым.

Толық

Оқушымен сырласу

Оқушым, көптен бері кезікпедік,
Демеңдер талантына сезікті едік.
Өзге үшін болса дағы өлең үшін,
Мен де әдет болған емес ежіктерлік.

Толық

Дос сенімі

Сенімді дос құм етсе жігерімді,
Қан ағызып тістермін бұл ерінді.
Амал қанша, таба боп дұшпаныма,
Еңсем түсіп, білемін, жүрерімді.

Толық

Сыртымнан кесек атпаңдар

Сыртымнан кесек атпаңдар,
Сыртымнан мені сатпаңдар.
Жан болсам жұртқа жағымсыз,
Көзімше ғана даттаңдар.

Толық

Күндемеймін

Құмар деме біреуді жылатуға,
Жұбатуға дайынмын, сұра, тума.
Әуестігім тағы жоқ, әлсіреген,
Дұшпан екеш дұшпанды құлатуға.

Толық