Өлең, жыр, ақындар

Жамбыл жатып қалғанда

Жамбылдың жасы жүзге тақалған-ды,
Мезгілден қарттығы да «ақы алған-ды» —
Қарттыққа екі беттен етті беріп,
Мұрты мең селдіреген сақал қалды.

Толық

Көркемжан туғанда

Отыр едім үй алды төбесінде,
Ән-күйдің мініп алып кемесіне.
Жарқ етіп Жамбыл өзі келіп қалды,
Болсашы келет деген тегі есімде!

Толық

Жамбылды қонаққа шақыру

Қордай мен Красногор қатар жатқан,
Ол кезде қосылған жоқ әр тараптан.
«Жамбылды алып кел» деп екі аудан ел
Жұмсады сонда мені (емес мақтан).

Толық

Сол тойда қырғыз жыршыларының айтқаны

Бұғы сайлаған елден келдім,
Қошқар жұмқал жерден келдім.
Атасызды ұққанменен,
Алтын жүзік көрмеп едім,

Толық

Жамбыл тойы

Күнде той, күнде қызық Жамбыл ауылы,
Жаңғыртты ән менен күй Алатауды.
Тоқсанда торқа киіп, жорға мінді,
Партия мен үкімет алып қаулы.

Толық

1934 жылғы слет

Келіпті Алматыға Затаевич,
Қазақтан ән-күй жинап жүрген білгіш.
Бір мыңнан аса жазған нотасына
Сарыарқа, Орал жақта істеп жұмыс.

Толық

Жамбылдың түсі

Сен барсаң, Жәкең кейде құрыстайтын,
Ондайда келмедің деп ұрыспайтын.
«Қонақтар асығыс»! — деп, шай қамдатып,
«Жолыңнан қалмағанды» дұрыстайтын.

Толық

Ұзынағаштағы өстепке

Үкімет орнаған кез табан тіреп,
Кедейлер ұйымдасып қосты тілек.
Құлақ пен бай, манаптың жер-суына
Есеп боп, еңбек етті күшті білек.

Толық

Ұлы октябрь нұры

Ұлықтар у жыландай елді шақты,
Талайды дарға асып, көзімше атты.
«Өлер бала молаға қашады» деп,
Ақырында ел соның өзін шапты.

Толық

Той басталды

ЬІбырайым Жайнақ ұлы той бастады,
Губернатор, ояздар ойқастады.
Қақанов, Қалығұл мен Төлембайлар,
Мұсақан, Қыразалы жолдастары.

Толық

Патшаның тойында

Жамбылдың бір ниеті Алматыда.
Болмайды үйде қарап шал жатуға.
Жәмшіктер ұлықтасып күн-түн демей,
Тынымсыз қара жолды шаңдатуда.

Толық

Жамбылдың желдірмесі

Желдірмесі Жамбылдың,
Жел соққандай таң қалдың,
Екіленіп екпіндеп,
Қарасақал желпілдеп,

Толық

Жамбылды бірінші көргенім

Бірінші аттанғанда алыс жолға,
Алыппын жұлдызымды сәтті оңға.
Еркебай ертіп барып қырғыз жаққа,
Босатқан боз торғайды түскен торға.

Толық

Жамбылдың бала кезі

Ал, Жамбылға келейін,
Ақбөкендей желейін,
Домбырамды бұрайын,
Неге қарап тұрайын,

Толық

Жамбыл-жыр

Жамбылды Жамбыл десем, кім білмейді,
Өлеңнің ордасына кім кірмейді.
Елу жыл ертіп жүрген ардақты ата,
Домбыраң құлағымда күмбірлейді.

Толық

Тойға шашу

Ленин еңбекші елдің тынысындай,
Әлемнің шөлі қанған тұнық судай.
Жарығы Ильич шамының нұрға бөлеп,
Жайнатты жазғы самал жылысындай.

Толық

Көз жіберсем өткенге

Құлағым елеңдейді ән дегенде,
Кежегем кейіп тартар мал дегенде.
Қалмайды қойға барсам ала мысық,
Ақ күшік арт жағымда дәндегендей.

Толық

Еркебайдың аулында

Терең ойлы Еркебай,
Орта бойлы Еркебай.
Ауылы күнде той-думан,
Еңбекші елге серкем - ай!

Толық

Бұлбұл мен көкек

Саяда бұлбұл тұрса сайрап әнге,
Ұйытып жан-жануар күллі әлемге,
«Көк - көк» деп таста отырған тау көкегі,
Мақтанды ұялмастан жалғыз әнге.

Толық

Сарбарпы

Сарбарпы сай - сайды өрлеп қанат қағып,
Безілдеп жоғары - төмен сумен ағып.
Майысып су бетіне тиіп төнген,
Ағаштың бұтағына ұя салып.

Толық

Жалғыз қаз

Хан отыр ханымымен ішіп шайын,
Күтуші күң мен құлы бәрі дайын.
Қасында қырық уәзір қошеметтеп,
Дайындап қазы-қарта, бал мен майын.

Толық

Кенебай мен Кербез сұлу

Ырғайты, Ақтерек пен Жаманты сай,
Бар екен Аламандай бір үлкен бай.
Баласы Бошқұл, Керім үшеу туған,
Кішісі ақын, сері, сал Кенебай.

Толық

Ер Төстік

...Ер Төстік жерден өтіп жеті қабат
Жетіпті жер астына сау-саламат.
Көтерген бүкіл жерді көк өгізді
Кергенде қайран қалып тұрды қарап.

Толық

Төкетай мен Мәнікер

Бұрынғы өткен дәуірде
Халықтың мұңы мал болған.
Малсызда ақыл дал болған.
Манас батыр тұсында

Толық

Әли батыр

Оқушы өрендерім, құлағың сал,
Жырладым сендерге арнап, керегіңді ал.
Уақиға көзбен көрген, қолмен ұстап,
Жыр еттім шын өмірді, алсын деп нәр.

Толық

Қырғызбай

Әнге бас, Кенеп ақын, ал домбыра,
Көкейден ақтарылған сөзді құра.
Көз көріп, құлақ естіп, бастан өткен,
Тарихи оқиғаның бірін жырла.

Толық

Құдасының айтқаны

Ей, құда, үстіңде жоқ киім, деді.
Табуын қалың малды қиын, деді.
Қызымды қу кедейге бере алмаймын,
Байлауым осы соңғы түйін, деді.

Толық

Әкемнің құдасына айтқаны

— Бай құдам бар деп мен жатырмын,
Қай құдам бар деп сен жатырсың.
Қатық ішіп сен жатырсың,
Қатып-семіп мен жатырмын.

Толық

Құдалар

Бар еді бір атадан төрт бес түтін,
Ағайын бірде жарты, бірде бүтін.
Әдісі сол атаның малға жұмсап,
Қолымды босатпайды я күн, я түн.

Толық

Үмбеталы дүние салғанда

Мен келдім Қордай аудан Кировіне,
Ақынның ішіндегі жүйрігіне.
Үмбеталы екеуің тең, өсіп ең,
Көп тұрмын Үмбет жайын білдіруге.

Толық

Беташары айтыстың

Ежелден ол салты бар,
Айтыс десе талпынар.
Кәрі мен жас келгенде
Ақын қиял шарқ ұрар.

Толық

Кенен мен Есдәулет айтысы

Көсем адам сөз бастар,
Көпті көрген жол бастар.
Батыр адам қол бастар,
Көсем серке қой бастар,

Толық

Кенен мен Бопина

Бопина, келіп қалдым тойыңызға,
Қуаныш сыймай келді қойнымызға.
Бір қолқа салдым міне қабылдасаң,
Қолымды артайын деп мойныңызға.

Толық

Ашылмаған сыр....

Қалай айтам, сүйемін деп өзіңді
Сүйіп тұрып, көре алмасам жүзіңді
Аңсап - аңсап жүрегімде тұншыққан,
Білесіңбе қайнар мендік сезімді

Толық

Баян тану

Тарих талас беттерінен үзінді,
Жазылған сыр, сүйемелдеп жүзіңді.
Көзі көрген пенделермен білісіп,
«Баян тану» жарық шықты туынды.

Толық

Жамбыл мен Кенен

Ақынның асқан алыбы,
Халықтың болған тарихы,
Сәлем бердік о, Жәке,
Москва барып қайтқанда,

Толық

Кенен мен Халиманың қағысуы

Ақ серке ай мүйізді қой бастаған,
Анық батыр жорықта жол бастаған.
Атамыз қазақ халқы өлмес - өшпес,
Торқалы міне осындай той бастаған.

Толық

Кенен мен Әсімханның кездесуі

Ассалаумағалайкум, Кенен аға,
Қордайдан ат арылтып келген аға.
Біз сізді көрмегелі көп жыл өтті,
Өлмеген көріседі деген, аға.

Толық

Кенен мен Шашубайдың соңғы кездесуі

Шашеке, амансыз ба, күйлі-жайлы?
Өнерге өрен аға сегіз сайлы.
О, шіркін, кәрілік те кеп қалыпты,
Аяғы бұл өмірдің түйе - тайлы.

Толық

Кенен мен Әбдіғали айтысы

Ел анасы — жер болар.
Ел ағасы — ер болар.
Кіндік кесіп, кір жуған
Жер балаңмен тең болар.

Толық