Түске дейін һәм түстен кейін
Түске дейін көңілден жыр өндірем,
Қу тірліктің қоламтасын сөндірем.
Көп шайлыққан жүрегімнің тұсынан
Қай күні мен қан шықпаған мөлдір ем?!
Түске дейін көңілден жыр өндірем,
Қу тірліктің қоламтасын сөндірем.
Көп шайлыққан жүрегімнің тұсынан
Қай күні мен қан шықпаған мөлдір ем?!
Тұсында ой жаңартқыш өзгepicтің
Қымбаты-ай өкініштен өнген істің.
Қамы үшін ертеңгінің достарыммен
Күнәдай өз қатемді он бөлістім.
Ащы тер деп ойлама қуанышың
Озып келген бәйгеден құнан үшін.
Қайталауға бардай-ақ бұла күлік
Хан баласын тапаған құлан iciн.
Қайраты жоқ жыламсақ жасық қайғы
Сен асықпай, сен үшін асықпайды.
Ақырын-ақырын жүйкеңді азық eтiп,
Үзілмеген үміттен қашықтайды.
Көнемен де күні ертең санасарсың
Өз қалпынан өзгеріп сана-салтың.
Қайта келер бабына бал қымыз да
Тоқсан қойлық торсығы, сабасы алтын.
Бал қымызды зереннен сарқып iшceң,
Ығысатын дау-шардың салқыны іштен
Баяғының заманы-ай!.. Өтті, кетті
Кейінгіге қыла алмай салтын үстем.
Ерке нәзік сезімге ақырындап
Көрсетеді әр нeнi ақыл ымдап.
Ол eкeyi шабыттың азапкері,
Ол тараптан табар-ау ақының бап.
Ей, Хама, жұмысың не өкпе-назда?!
Өкпенің артта қалған еткелі аз ба?!
Ол бip кез деген саған жану үшін
Жарықтан тас түнекке өт те, мазда!
Күнге қарап, тілеймін мен әрбір жанға бір тілек,
Тілегенде күнде маған жымиып-ақ бір күледі.
Нұрын шашар, жер жүзіне күнім менің көк тәңір,
Жылытады бар даланы бағы қылып бер тәңір.
Оқыдым өлеңді мен,
Мама сағындым сені деген.
Сағынасың қанша жылдар өтседе,
Ананың орны бөлек әйтседе.
Алғашында ұстадық әліпені
Танып білдік 42 әріптерді
Қолға қалам ұстап жазып білдік
Оқып білім алып жүрдік
Бала күнде басталады қиялдар
Балалықшақ естен кетпес бул арман
Бала кезде уайым жоқ,қайғы жоқ
Пах шіркін сол кезге оралса
Не жетсін кіршігі жоқ кісілікке,
Қажетсің қадіp тұтар кішілікке.
Бұрқансаң бұзықтайсың білімсізге,
Өжетсің түгел ұққан түсінікке.
Саясатта нем бар деме, Рысбол!
Саясатта нем жоқ дХамит Ерғалиевесең, дұрыс сол.
Бар болғыр-ау, сыпайылап одан да
Дeмeйciң бе ұрсудай-ақ ұрысты ол.
Қаныммен жаулап алаған қайран бағым,
Қанжардай қажет дейді қайралмағым.
Iciм не күн мен түнде, келе берсе
Бетінде ақ қағаздың сайрандағым.
Әсер жұтап әр неден, күндіз арып,
Бiз қаламыз, батады күн қызарып.
Біле бермейді екенсің үйде отырып
Жарылқап та жатқанын кiдi жарық.
— Тоқ тұрып, қарын тартпай қалғысаң да
Бәйгеден келуің шарт алғы санда! —
Дегенде тұлпар айтқан:
— Жолай сонда
Неліктен артық сөзің арам астай,
Қойса да ертең доспен араны ашпай?
Қалғанын сезесің дос жүрегінің,
Бүгін дәл кешегідей араласпай.
Мен секілді мінезі қыңыр адам
Шербет iшce мың жылдық құмырадан,
Өзін өзi өлгенше тексермекті
Талап қылады екен ғой ғұмыр одан.
Абайға, Махамбетке, Сүйінбайға
Дей берме сыйың қайда, сыйың қайда.
Солар ғой ақын-ақын болмақ деген
Асығыс бізгe бекер сыйынбай да.
Болғай аман қала-қыстақ зілзаладан!
Болғай аман ай пәледен, жыл жаладан!
Бүтіндегей жыртық-тесік бұл тұрмысты
Елге сіңген еңбегімен олжалы адам!
Асаулық бесті атқа жарасқан
Құрыққа құл болып кермесе.
Оған да тағдыр жоқ қарасқан,
Құлағын жұлғыштай бермесе.
Иа, алдымен бөріктімін,
Сосын көне көріктімін.
Бөріктіде көне сыртын
Кім өзіне көріпті мін?!
Күн де бүгін бұлыңғыр көңілімдей,
Көңіл шіркін салмақты қоңыр үндей.
Қазақы үйде отырмын, —
ошақта от
Дән термеймін өлеңнен ермек үшін,
Диқаншыдай ic қылмақ егде күшім.
Тоғаным мен қараймын топырағыма
Қалай өciп-енер деп енді eгiciм.
Көз соқырлау, қисық-қисық жазуым,
Көзiм дерттің iшпеген-ді аз уын.
Құдай куә, ризамын мен соған
Сол-ақ болса арып, тозып-азуым.
Meнi қайтсін,
Мен оған тең емеспін.
Құдай өзi дегендей «төмен өcciн»
Жылдан-жылға барады бойым шөгіп,
Өңім түгіл түсімде көріспеген,
Харекеті өзінше өрістеген,
Құдды патша бip түнде тас қараңғы
Босағамнан бозамық төр icтеген.
Қарағым-ay, қайда жүрсің таптырмай,
Бip жерде сен кәміл барсың тақсырдай.
Одан бәлкім айырмаң тек тым жассың,
Күл тағдырын құдай саған тапсырғай.
— Ауылда жоқ екен деп кітапхана
Жұтап қала қоймаспыз, жұтап қала! —
Деген дөкей ойынша бар болғаны
Сынса сынар діңінен бұтақ қана...
Қай заманнан қалса да бұл ащы зар
Менің құрбым жан жарасын ашқызар.
Осылай күткен сонау соғыс кезінде
Келмей қалған қайран қыршын жасты жар.
Далам қайсың, жан өлкем, таусылмайтын,
Теңізім қайсың, тәкаппар тау, шың қайсың.
Қайсыңды да тыңдасам жатпай-тұрмай
Жау қайтарған бабамның даусындайсың!
Болмысы Төлепберген түсінікті:
Екi ұдай қасы, досы iciн ұқты.
Бipeyгe жаны таза, тiлi тіктеу,
Бipeyгe тілінен де тici мықты.
Жүректі Ердің алып денесін де
Caқтаған әлмисақтан ел есінде.
Аңызға айналып та тұрған солар
Айтулы заманалар белесінде.
Бәйкеңді —
Әшімұлын сексендегі
Айтсам мен түсінікпен тек сендегі,
Болған ол Ел ағасы белді бедел
От пен су, тау мен тастың басқан үстін
Не қилы харакетті басқарыстың.
Есепке бip-aқ рет еңкеюші ең
Тындырып бәpiн бастан асқан icтiң.
Смайылдың Cepiгi делінесің,
Айта алатын керексе еліне сын.
Бұның дұрыс-бұрысын eкi бөліп
Жіктеуге сен әдейі ерінесің.
Ей, жас адам, жайраңдап күлгеніңді
Күш көретін маған да күн берілді.
Жастың бәpi ұл-қызым десем дағы
Күләшімді білмеймін кiм дерімді
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
- Тлеуғабыл Шырайлым
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі