Өлең, жыр, ақындар

Алмасуда қуанышпен бір мұңым

Алмасуда қуанышпен бір мұңым,
Мұңсыз менің жеңіл тартар тірлігім.
Жапырақ жаяр мынау жарық өмірге
Жүрегімде бүршіктенген жыр гүлім.

Толық

Домбыра шанақ жер деген

Домбыра шанақ жер деген,
Өрлеген, сазды пернеден.
Биікке қонып бұлбұл құс,
Әнімен көңіл тербеген...

Толық

Жер бетін шықшы күнім бақылып бар

Жер бетін шықшы күнім бақылып бар,
(Қойнында атылмаған жатыр оқтар)
Аспаннан көптен бері тамшы күтіп,
Жайып тұр алақанын жапырақтар.

Толық

Түспей жүр сол бір бейне көптен еске

Түспей жүр сол бір бейне көптен еске,
Шықпаппын көптен бері көк белеске.
Қалтылдап шыққан қыстан мынау ағаш,
Беймәлім, көктер ме, әлде, көктемес пе?

Толық

Асқар шың ана сынды шынар үшін

Асқар шың ана сынды шынар үшін,
Шынарға бұрып ылғи тұрады ішім.
Күшім жоқ кері қарай ағызуға
Өмірдің жал-жоталы ұлы ағысын.

Толық

Көктем менің көкірегімде көктеген

Көктем менің көкірегімде көктеген,
Жапырақтарын жерге қанша төкті емен.
Жанымның бар жырға төгіп шуағын.
Мен өзімді сүйікті етсем деп келем.

Толық

Көп ұйықтап қалыппын...

Сағынамын, іздеймін, таба алмаймын
Алынбайтын әлсізге қамалдаймын.
Жастықпенен көбірек ұйықтап қалып,
Арманынан кешіккен адамдаймын.

Толық

Бұрылысты уақыт төтелетіп

Бұрылысты уақыт төтелетіп,
Кешегімді бүгінім бекер етіп.
«Ертең ертең» деп жүріп, еркелетіп –
Келген өмір, басымнан кетеді өтіп...

Толық

Сырласамын өзім қалып өзіммен

Сырласамын өзім қалып өзіммен,
Сырласпаған, мұңдаспаған кезім кем.
Мына өмірден көзін жұмған көп досым,
Жас боп ақты жүрегімнен, көзімнен.

Толық

Өтеді бәрі, бір ойды бір ой қозғайды

Өтеді бәрі, бір ойды бір ой қозғайды,
Бәсекелесіп, таулардан таулар озбайды.
Кешкі күннің шапағына шомылып
Қызыл шоқ бұлттар көгімде маздап, қоздайды...

Толық

«Сіз ақын болып істейсіз бе?» деген оқушы сұрағынан туған ой

Керегі жоқ жылы орын, пайда маған,
«Әумесермін» пайдасын ойламаған.
Ақындық қызмет болса,
ақындыққа –

Толық

Жан-жағым үнсіз, тым-тырыс

Жан-жағым үнсіз, тым-тырыс,
Жалықтым қайда, той-думан.
Іздейді көңіл сілкініс.
Үнсіздік әбден тойдырған.

Толық

Қол бұлғайды сынап қарап тау маған

Қол бұлғайды сынап қарап тау маған,
Таулар, таулар, орындарын даулаған.
Ақсақ Темір бола алмадым, дүниені –
Қылышпенен, ұрыспенен жаулаған...

Толық

Дүлдүл трұяқ кеудемдегі дүсірден

Дүлдүл трұяқ кеудемдегі дүсірден,
Кеңдік тауып, кешіремін де ішімнен.
Адамдарды келеді сүйгім құшақтап,
Тегі туыс, адам болғаны үшін мен...

Толық

Соңғы сөз

Айта алмай жүрген ойым бар,
Байқалмай жүрген «тойым» бар.
Қалғысам, ата-анамның,
Қасына мені қойыңдар.

Толық

Арман күйі

Шертші тағы бір жанып, бір өшейін,
Сезімімді жеңе алмай күресейін.
Арман айлап - боздаған күй соңынан –
Бала ботаң болып мен ілесейін...

Толық

Айтудан ашық арланам

Айтудан ашық арланам,
Көзіме менің жас толды.
Жанымды мәңгі арбаған,
Маржан дегенім тас болды...

Толық

Құлағында ай сырғаң дір-дір етіп

Құлағында ай сырғаң дір-дір етіп,
Қарар екен, кім саған үлбіретіп.
Жігіт болсам, бағымда сайратар ем,
Еркелетіп, ұшырып, бұбұл етіп...

Толық

Өткен күнің есіңе түсе ме шын

Өткен күнің есіңе түсе ме шын,
Таныс емес, көзіме түс, елесің.
Қайда барсам, жарбиып қарсы алдымда,
Күшігендей ісініп, күшенесің.

Толық

Түні бойы қорқынышты түс көрем

Түні бойы қорқынышты түс көрем,
Өксіп жылап қиналамын тістенем.
Ұмытуға тырысамын оянсам,
Күндіз күткен күйбеңі көп іспенен.

Толық

Тұнжыр ой, тұман, тұнжыр күн

Тұнжыр ой, тұман, тұнжыр күн,
Еңсемді басып езеді.
Тұманнан туған бұл жырдың,
Көрінбес көзге өзегі.

Толық

Білсең, маған жел емес, дауыл керек

Білсең, маған жел емес, дауыл керек,
Дауыл ұлын тербетер тауым бөлеп.
Бағынбастан өзінше өмір сүрер,
Қоныстанып тәнімнен жаным бөлек.

Толық

Елегізу

Тереземде «мені үз» деп гүл тұр әні,
Тартынады, бір сезім ұмтылады.
Жолы болмай, күйген көп, әлдекімнен
Беті қайтқан жүрегім бұлқынады...

Толық

Көзге елестеп жұмбақ өмір алдағы

Көзге елестеп жұмбақ өмір алдағы,
Әнім менің кешке ұласты таңдағы.
Кейде ауыр күрсінемін, иығыма –
Түскендей боп аспан мен жер салмағы.

Толық

Арман ауыр, болғанмен күлкім жеңіл

Арман ауыр, болғанмен күлкім жеңіл,
Өтіп жатыр білдірмей бұл күндерім.
Сезім балын, ішкізіп қиял уын,
Сый алуым уақыттан мүмкін менің...

Толық

Балалық, сағынышты арман кезім

Балалық, сағынышты арман кезім,
Болмайтын есеп, қулық, жалған сезім.
Көп қарап күн өртеген көкжиекке
Анамның жолын күтіп талған көзім.

Толық

Кешір, ана

Кімдер кетіп, бұл өмірге кім келеді,
Тірі жүрмін, өткеріп не күндерді.
Кешір мені, қайран ана, басыңа,
Құламайтын қоймаппын-ау бір белгі?

Толық

Елерсің... мүмкін тіпті елемссің

Елерсің... мүмкін тіпті елемссің,
Күн сайын іштей түлеп, келеді өскім.
Шырқап бір ұшам десем, аспаным бар,
Шет-шегі дүниенің Сен емессің.

Толық

Қайыршы

Бір бұрышта отыр, тиіп мүмкіндік,
Көрген сәтте, бөгеліп, сәл іркілдік.
Адамдарға қолын жаяр, ақша емес,
Жарық дүние сұрағандай бір күндік.

Толық

Үнсіз тынып уақытқа кеткен есем

Үнсіз тынып уақытқа кеткен есем,
Есем кетсе, көктеммен көктемес ем.
Тіл қатпаймын, күлмеймін, үндемеймін
Көңілім қалып, бір досқа өкпелесем.

Толық

Мекендеп шынар шың басын

Мекендеп шынар шың басын,
Үзгендей жапырақ сырғасын.
Білмеппін мынау өмірдің
Жаз болып мәңгі тұрмасын.

Толық

Бұлбұл сыры

Білмеймін, не сыйлайды тағдыр-бүркіт,
Жанары жапырақтың жаңбыр бүркіп.
Қуанып шыққанына таңғы күннің,
Сайраймын сазды әнімді сан құбылтып.

Толық

Шымылдық көтеріліп түнге ашылған

Шымылдық көтеріліп түнге ашылған,
Ақ нұрды кеудесінен емізді аспан.
Сан сәуле саусақ созып шың басынан,
Сұлудай ұйқылы-ояу көзін ашқан.

Толық

Ән салғандай ояу жел, ояу далада

Ән салғандай ояу жел, ояу далада,
Көзіңдегі сезімде бояу бола ма?
Күрсіне берем, кешігіп кездескеніме,
Жарық дүние, өтпелі аялдамада...

Толық

Ақ жүзіме «айнадан» көп қарадың

Ақ жүзіме «айнадан» көп қарадың,
Өмір деген сияқты көкпар, ағын.
Түс көргендей күй кешіп жол үстінде,
Сағыныштың сары бұлтын бетке аламын.

Толық

Сезім бе, сәттік бар таңым

Сезім бе, сәттік бар таңым,
Жалықтым, елтіп, еруден.
Сүйейін десем, қорқамын,
Еркімді саған беруден.

Толық

Оттарына оты түсіп көзіңнің

Оттарына оты түсіп көзіңнің,
Бойыңды сәт, асау құйын, жел жеңді.
Көкірегіңе бастың... тартып сезімнің –
Нүктесіндей, серіппелі кеудемді...

Толық

Ай көзінен қарашы, жас тамады

Ай көзінен қарашы, жас тамады,
Адамзатқа құпия аспан әлі.
Менің көңіл күйімді, тағдырымды,
Планеталар одағы басқарады.

Толық

Түсіне алмай, ауырады сау жаным

Түсіне алмай, ауырады сау жаным,
Күйіп тұрған тірлігіне сауданың.
Гүрілдеген жол шуының ішінен,
Гүлге ғашық бұлбұл дауысын ауладым...

Толық

Бұған дейін шыдадым, шыдап кеппін

Бұған дейін шыдадым, шыдап кеппін,
Жұлдызынан күн жасап құрап көктің.
Білесің бе, ей дүние! Мен өзіңнен,
Жылап келіп, келмейді жылап кеткім.

Толық