Өлең, жыр, ақындар

Санамаймын жүрегімнің соққанын

Санамаймын жүрегімнің соққанын,
Шамалаймын, тіршіліктің жоқ, барын.
Қыранға ұя көргем шыңның басынан,
Қыбырлаған құмырсқалар соқпағын.

Толық

Қайта оралған қазан

Алыс-жақын, аңдап, бағып аңысын,
Ата жауға қолдан бермей намысын.
Әке менің түзде жортып, түн қатқан,
Қара бала, қара қазан қамы үшін.

Толық

Биші атқа

Құлағыңды көтересің қас-қағып,
Қос жұлдыздың тамшылары тасқа ағып
Жыландай жүз иірілген бишіктен,
Биші болған жануар-ай, жасқанып...

Толық

Жақсылықты, жаман-ау, күту, арып

Жақсылықты, жаман-ау, күту, арып,
Жан-жүйкеңді уақыт түтіп, анық.
Менің көзім түк көрмес, жер секілді,
Бәрін-бәрін жатса да жұтып алып.

Толық

Білем, сенің алыста ғой арманың

Білем, сенің алыста ғой арманың,
Жетпес көңіл сарайыңа зарлы әнім.
Жүзтанысты жол үстіне қалдырып –
Ұмыта бер, ұмытшағым бәр-бәрін.

Толық

Қайда сол, көктем гүлі?

Елеске елегізіп, елең еттім,
Мен саған өмір жайлы не демекпін?
Қайда сол?
көктем гүлі, өткен күнім,

Толық

Көкті де емдім, көзіммен тасты да емдім

Көкті де емдім, көзіммен тасты да емдім,
Тамшысындай көз жасым, ащы көлдің.
Оқ-дәрімен уланған жер анадай,
Күйін кешем, дәрменсіз “маскүнемнің”,

Толық

Соңғы түйір

Соңғы түйір,
түбін қағып қалтаның,
Табу үшін таңғы ас, тәңір талқанын.
Медалі бар қайырсұрап отыр қарт,

Толық

Мен адамзат пендесінен түңілдім

Мен адамзат пендесінен түңілдім,
(Жан айнасы, жанарына үңілдім)
Қарасынан жылу таппай, сәулесіз –
Қап-қараңғы бір бұрышқа тығылдым.

Толық

Уақыт деген қалып қалмай дүлділден

Уақыт деген қалып қалмай дүлділден,
Жүрегімнен жүрек соғып күн күлген.
Құлап қалсаң,
тоқтап тұра беретін,

Толық

Қоғадай жүрген иіліп

Қоғадай жүрген иіліп,
Шалқайып қапты бір кісім,
Жолдарым жатыр түйіліп,
Қомданып, ұшпай жыр құсым.

Толық

Ауырмайтын жерім жоқ менің бүгін

Ауырмайтын жерім жоқ менің бүгін,
Жайнап тұрып солғандай көңіл гүлім.
Жаяу шамдай, бір өшіп, бір жанамын,
Өшірер ме жел үрлеп, өмір күнін.

Толық

Сыртта жаңбыр, іште мұң

Сыртта жаңбыр, іште мұң,
Әйнекті ұрып шертеді.
Шөлдеп, кеуіп ішкенім,
Өзегімді өртеді.

Толық

Қала шуақ аңсайды, дала шуақ

Қала шуақ аңсайды, дала шуақ,
(Жер анаға кімдердің жаны ашымақ)
Саусақтарын созады жапырақ сәби,
Жарық сұрап, су сұрап, ауа сұрап.

Толық

Өмірде бір қойып, өсек күңкілді

Өмірде бір қойып, өсек күңкілді,
Адамды адам танитұғын күн туды.
Ата-ананы таңдай алмайтындай,
Тағдырымнан бөле алмаймын ұлтымды.

Толық

Қанатсыз қалсам...

Таулардан құлағанда ағарып таң,
Күйімді қабағымнан қарап ұққан.
Қайда жүр, бала кезгі құбыларым,
Арқалап өткізетін мені арықтан.

Толық

Алға қарай асығып сұңқар уақыт

Алға қарай асығып сұңқар уақыт,
Жыр саулатып барады, шырқауға тік.
Алтын шұғыла таратып қанаттары,
Жерді туып келеді күн толғатып.

Толық

Көзіңде сенің түн қалғып

Көзіңде сенің түн қалғып,
Адасып үнсіз қармандым.
Жүрекке жүктеп жылдар жүк,
“Күн бар”– деп алда алдандым.

Толық

Аңдыған көз, санаспай ортаменен

Аңдыған көз, санаспай ортаменен,
(Көңілді шу, думанды ортаға енем).
Бір басымды бақылап бағынта алмай,
Өзге емес, “өзімнен” қорқа берем.

Толық

Туған елім

Тауыса алмадым, сағат дауысын санап түк,
Уақытты өткен санап жату ағаттық.
Мен өзіңе сапар шектім, туған жер,
Жүрегіме сағынышымды қанат ғып.

Толық

Ас беріп жатыр

Ас беріп жатыр,
«аруақ» үшін елімде,
Айып етпе, келіп тұр аз сөз көңілге.
Аға, маған алқа бермей, қамшы бер,

Толық

Бір жас әйелге...

Өлуге тумай жатып кім асығар,
Күн шығар, мезгілімен гүл ашылар.
Өтінем, жауап берші, ей, жас әйел,
Тумаған сәбидің не кінәсі бар?

Толық

Ұмытпайды уақыт, ештеңені

Ұмытпайды уақыт, ештеңені,
Есімізде, ақынның есті өлеңі.
Сирек соғар жыл құсы бақыт деген,
Біреуге ерте, біреуге кеш келеді.

Толық

Кереңдік

Естуімше ел оны «есті» дейді,
Ескермеген, есірік, еш дүлейді.
Сыбырлағын, мейлің сен, айқайлағын,
Құлағы оның ештеңе естімейді...

Толық

Қандай сыр шерттің маған түсінбедім

Қандай сыр шерттің маған түсінбедім,
Таниды сұлулықтың құсын көңіл.
Күй өріп батар күннің шапағымен
Шапақпен бір мүсінді мүсіндедің.

Толық

Арман жел, орман-шалғын иіріп қыр

Арман жел, орман-шалғын иіріп қыр,
Кешкі бұлт қанатына күй іліп тұр.
Аспандай күмбірлеген домбырадан
Жатқандай жер кеудеме құйылып сыр.

Толық

Ісім жалған, болып жүр түсім жалған

Ісім жалған, болып жүр түсім жалған,
Кешкі күндей өртейді-ау ішімді арман.
Өлетұғын түрім бар, өмірдегі –
Құрсап тұрған қысылып қысымдардан...

Толық

Қысым, қысым, қысымдар...

Ісім қанадай, білмеймін түсім қандай,
Кең дүниеде күй кешем қысылғандай.
Алқынамын, тұншығып дем ала алмай,
Буып тұрған ауаны қысым бардай.

Толық

Иесіз кеме

Тұман, тұман, айналам, жаға қайда,
Көрінбейді көкжиек, шағала ай да.
Бағытынан айрылған бір кеменің,
Бүйірін түртіп, толқындар табалай ма?

Толық

Жаулап алып, бар ақыл, бар сананы

Жаулап алып, бар ақыл, бар сананы,
Ағыстарға арманым қарсы ағады.
Толқып аққан уақыттың мінбесінен,
«Әділет» деп аярлық жар салады.

Толық

Дүниенің құпия болмыстары

Дүниенің құпия болмыстары,
Бір-біріне жасайды айналыстар.
Айналғандай мен үшін жырға бақыт,
Тоқта десе тоқтайды кімге уақыт.

Толық

Аспан құмар жаным құс, түрме тәнім

Аспан құмар жаным құс, түрме тәнім,
Тәнге көнбей, биікке тіл қатамын.
Сеземін мен, еңкейіп көкжиеке,
Шыққан күннің алаулап бір батарын.

Толық

Тағдырына таудан көмек сұрамай

Тағдырына таудан көмек сұрамай,
Бұлт қойнына енгендей бір жылап ай.
«Маза бер» – деп түрегеліп кетердей,
«Мыңмен жалғыз алысып» – өткен ұлы Абай.

Толық

Уақыт үні миды ұрған жаңғырықтай

Уақыт үні миды ұрған жаңғырықтай,
Өзге түгіл, өзімді қалдым ұқпай.
Қабылдайтын болыппын салқын, бәрін
Келіп кету, өмірге заңдылықтай...

Толық

Ана қайың

Соққан желге жұлмалап, күйініп тұр,
Көкірегіне көз жасы құйылып бір.
Сынып түскен ақ қайың сабағына
Тіл қата алмай, дәрменсіз иіліп тұр.

Толық

Сырласым боп, сиқырлы, сезім өлең

Сырласым боп, сиқырлы, сезім өлең,
Көкорайлы, көк белде көз ілер ем.
Өкінішсіз өмірді қайта бастап,
Ғашық болғым келеді, өзіңе Мен.

Толық

Кездесу

Бір басымнан ойлар кештім, сөз кештім,
Сөз боранын соғып тұрған сезбес, кім.
Келіп кетер мен өмірде қас-қағым,
Жақсымен де, жаманмен де кездестім.

Толық

Үйдегі гүл

Маңайына, құпия сырды жайып,
Мүсәпір хал, болады кімге лайық.
Қас-қабақты бағып бір үйдегі гүл,
Жетім сәби секілді тұр мұңайып.

Толық

Түбір табалдырық

Осы жермен өткендей бабам жүріп,
Қалай, ішке сезімді қалам бүгіп.
Сол бір үйде мен жиі баратұғын
Түбір ағаш болыпты табалдырық.

Толық

Бала алдында көрінеміз баладай

Бала алдында көрінеміз баладай,
(Үлкеннің бәрі бола да бермес, дана Абай).
Ашықтырмай мәңгілік жатқан асырап,
Жер деген ұлы жаны бар ортақ анадай.

Толық