Өлең, жыр, ақындар

Тұңғыш сезім жыры

Алтынкүл құрбыма арнап жазған хаттар,
Көкейде көп мақсаттан бір мақсат бар.
Өзіңнен, көп қыз емес, дәмелімін,
Сенің де көп бозбасқа көңілің тар.

Толық

Жол

Шеккен сапар керуендер,
Тізбектеліп таспа жолда.
Сыр берместен айналды жер,
Салды жұртты қасқа жолға.

Толық

Ескерткіш

Ойнайды бала топырақпен,
Апыл-тапыл басқанда.
Өтеді өмір шоқырақпен,
Кәріден де, жастан да.

Толық

Жаяу сал

Әріптің отыз екі арасында,
Қазақтың көрдім шарқы – шамасын да.
Білмеймін асылмын ба, масылмын ба,
Біреумен келе алмадым жарасымға.

Толық

Кенже

Сарғайған сағыныштан, Рауаным,
Ұйқысыз атты талай арай таңым.
Туған ең атқанда таң рауандап,
Атыңды қойдым содақ, ұқшы, жаным!

Толық

Сапырып көңіл күйін тереңдерден

Сапырып көңіл күйін тереңдерден,
Жасаймын сиқыр сусын өлеңдерден.
Лебізім құлақ құрышын қандырады,
Әлемде қашады тек кереңдерден.

Толық

Сыр

Сарғайған сағынышқа шарасызбын,
Сыздайды іш, сылып тастар жарасызбын.
Сазымен домбыраның шертемін сыр,
Сабына шағым өтпес санасыздың.

Толық

Энциклопедия

Саусағымды қаусатады кейбір дос,
Ендің – деп – сен, «Энциклопедияға».
Құттықтауына, әрине, көңілім хош,
Бірақ өмірім жарты бетке сия ма?!

Толық

Шырылдауық сағат

Шырылдайсың таң атпастан,
Шошыған жас бөбектей.
Көңілімді ашып ұйқы басқан,
Түн сағатын көбейтпей.

Толық

Сен мені ішіңнен түсінесің

Сен мені ішіңнен түсінесің,
Сыртыңнан тек түсінбеген боласың.
Жұрт көзінше бақаша ісінесің,
Үрген қарындай кейін соласың.

Толық

Шықпайды жас көзімнен

Шықпайды жас көзімнен,
Боздайын десем.
Артылмас шер өзімнен,
Қозғайын десем.

Толық

Көз көргеннен

Тұрмыс мені желсөзге серік қылған,
Маған да жұрт қосылды, еріп қырдан.
Кей серігім желікті желсөзімнен,
Өзіме де обал жоқ, қарап тұрман!

Толық

Жиендік

Нағашым менің – сырқынды қара сөз,
Өлең менің – ұрыншақ жиенім.
Жарапазаншыдай болмаса ез,
Ақындық еркелікті мен сүйемін!

Толық

Жинағым тұңғыш

Жинағым тұңғыш – «Сапар»-дан
Ыстығы маған осы жыр.
Қалсам да кейде қатардан,
Жырымды әркім айтып жүр.

Толық

Туған жұрт, менің жырым – баршаңызда

Туған жұрт, менің жырым – баршаңызда,
Ақ қайың, ал-қара көк аршаңызда.
Үйреткен табиғаттай кең болуды,
Атырау, ақ селеулі Арқаңызда.

Толық

Қымыз

Ақ қымыз, бозғыл қымыз, сарғыл қымыз,
Жылан-көз қара майлы тарғыл қымыз.
Уызы, саумалы мен сүйектісі,
Шарапша желік қосар алғыр қымыз!

Толық

Дастархан

Тілімді үйіріп, қанымды қуалар,
Сылқым шарабың жырдай шалқыған.
Жүдеген көңіл кенеттен уанар,
Тапқандай егізін жалқы жан.

Толық

Офицер

Панфиловтың офицері –
Момышұлы Бауыржан.
Солдаттың бар қайғы-шері
Қабағынан танылған.

Толық

Алмаға

«Әлімқүлиха» деймін мен еркелетіп,
Көргенім жоқ еркеме әсте зекіп.
Кім екенін әкеңнің білерсің соң,
Оқығанда өлеңін сен ержетіп.

Толық

Алтыбақан

Мен қызықпан алтыбақан тепкенге,
Ерте кезден оралмасқа кеткенге.
Әткеншек-сым тербетеді мені енді,
Аулап көңіл сайранға бұл жеткенге!

Толық

Мақта жыры

Қауашақ ашқан мақта балапандай,
Талпынар күн нұрына мейірі қанбай.
Найқалып көз тартады кең далада,
Мұхитта пайда болған жас аралдай.

Толық

Шай туралы жыр

Қаймақ құйған қара шай көңіл ашар,
Қанғанда оған өр адам бір-бір жасар.
Төркіні бар шайдың да жезде сынар,
Жолама сен, жүрегің болса нашар.

Толық

Әрі іні, әрі аға

Мен Шоқанға әрі іні, әрі ағамын,
Ресейді мен де еркін араладым.
Орысша мен білсем де құдды Шоқан,
Туған тілде елімді сараладым.

Толық

Хош, өлең!

Бесікте әжем мені әлдиледі,
Өлеңге болдым іңкәр содан бері.
Анамның ақ сүтіне ырзамын мен,
Ғаламға көзқарасым өзгергені.

Толық

Жоғалған дәптер

Ақынмын ба, осы мен жыршымын ба,
Шыншыл өлең қиылды қыршынында.
Талай дәптер жоғалды сапарда ұзақ,
Бір шығыннан душар боп бір шығынға.

Толық

Дерт

Жүректің дерті тілімде,
Өлсем де сайрап өлемін.
Жоқтаса болды түбінде,
Ғашығым мені – өлеңім!

Толық

Мен сені мақтасам, мастанба

Мен сені мақтасам, мастанба,
Мен сені даттасам, жасқанба.
Өзіңдей болшы, өзгедей емес,
Өз сөзіңмен шертші кеңес!

Толық

Тіл

Шындықты сүйіп өтпекке тіл жаралған,
Тіл шыққан соң тарауға тоғыз таралған.
Сырға берік – сөзге серік болмайды,
Сыр шертіп кет келгенінше шамаңнан!

Толық

Шолаққорған

Тексерсем бастан кешкен жылыңды мың,
Тауса алман айтып жылдың зұлымдығын.
Тарихтың таңбасына дүрбі керек,
Қатпарын қателеспей ұғынды кім?!

Толық

Жанр сыры

Келмес жоқ жамбасыма оң, сірә, жанр,
Жазамын жыр, прозам болса жауыр.
Шартаққа ұшқыр тартар бәйге бозды,
Тойшы жұрт ұшқырды емес, бозды таныр.

Толық

Кеме

Дүние – кеме теңізді шексіз айналған,
Сапар басы дәмеленер сайраннан.
Айдың нұры теңізді тербеп, тулатса,
Теңселер кеме шыққанша шалғай қайраңнан.

Толық

Кертолғау

Күй шықпас көкейіңнен еркін келмей,
«Кертолғау» кері қарай шертілгендей.
Шарасыз шымырлайды тұла бойың,
Тас жүрек қорғасын боп ертілгендей.

Толық

Махаббат әні

Махаббат егіз екен, қалдым жалғыз,
Боздаймын жапан түзге шығып аңдыз.
Орнына жеңге селеу біткен шеңгел –
Тартады етегімнен бейне балдыз.

Толық

Домбыра сыны

Сұраймын бір домбыра Сізден жаңа,
Уантар, тартқан кезде көңілім нала.
Үйренбес әсте өнер жоқ мен ашынсам,
Күйден де күдерімді үзбен, аға!

Толық

Майда қоңыр

Талпынып он бестегі айға көңіл,
Ән еді Ақан салған «Майда қоңыр».
Сыр шертіп, ғасыр жасап келе жатыр,
Қалайша сақтады екен байтақ өңір?!

Толық

Ақан сері

Беу, аңыз! Ертегіден негізің бар,
Бертінде қосқан оған егізің бар.
Көргеннен, естігеннен жазайын жыр,
Әрине, біреу ұқпас, біреу ұғар.

Толық

Аттың сыны

Енеден қарабайыр текті туған –
Бәйге аты қаны толық болсын будан.
Желіксе ескен желге салсын әлек,
Перідей сары белден сағым қуған!

Толық

Тағалы ат

Тұяғыңды тағалап, шеге қаққан,
Кім болды екен сән үшін сені баққан?
Тұрдым қарап сыртыңнан сыншы көзбен,
Күймеңе мен отырмай қоңыраулатқан.

Толық

Сүйгенге базына мен бағыныш тең

Сүйгенге базына мен бағыныш тең,
Оралдым астанама сағынышпен.
Жастықтың осында өткен күнін жоқтап,
Сағыныш қайнарынан қанып ішкем.

Толық

Жуа

Газеттер болды дастарқан,
Басында мөлдір бұлақтың.
Бокалда толқып атқан таң,
Моншағы тамды сынаптың.

Толық