Өлең, жыр, ақындар

Ұлықбек Есдәулет

Ұлықбек!
Өлеңдегi серiгiмсiң!
Қып-қызыл
Сөздердiң шоғын үрлеп

Толық

Ендi не болды?

Жалына қол тимеген,
Мойнына бұғау түспеген
Тарпаң едiм.
Құмырсқадай қыбырлап,

Толық

Жақсы адам

Жәрдем Кейкiнге
Мен сенiң
Қасыңа барсам –
Мәуелеп пiскен

Толық

Қайда? Неге?

Бәрi де тарыдай ұсақ
Құмдай майда.
Бiр кездегi
Таудай зорайып жататын

Толық

Ертегi әлемiм

Ертегi әлемiм!
Сенi еске алып ем
Күндей күркiреп,
Айдаhардай бүктелiп

Толық

Жалған арман

Шiркiн-ай!
Парықсызды –
Құлақшекесiнен! –
Құлаштап тұрып ұрсам.

Толық

Қобыландым қолбала болды

Сойым мен кескегiм
Жыртылған қайыққа
Ескек болды.
Қобыландым қолбала,

Толық

Ұлы адамның қабірі басында

Арқырап жатқан
Таудай қара тасқынға
Қасқайып қарсы жүретiн
Қайығым едiң.

Толық

Сөздiң атасы өлген күн

Бүгiн тал түсте
Шындықты айта алмаған
Сөздiң
Атасы өлдi.

Толық

Маған ендi не дейсiң?!

Жерге қолымды салсам
Байлық ұстадым.
Көкке қолымды созсам
Айды ұстадым.

Толық

Жер шары

Сенi бiз
Анамыз деймiз.
Сен үшiн
Күйемiз, жанамыз деймiз.

Толық

Наурыз келдi

Наурыз келдi!
Қара жер семiрiп
Бөгiп жатыр.
Төрт түлiк малым

Толық

Мыстан кемпір

Алтын сақамды алам деп
«Отырса тұра алмайтын,
Тұрса отыра алмайтын»
Мыстан кемпiрмен алыстым.

Толық

Опыну

Өз тiлiн,
Өз дiнiн бiлмейтiн
Бiреулер –
Аспаннан түскендей! –

Толық

Айбат

Қаhарландым! –
Бiр қолыммен
Тау шайқадым.
Бiр қолыммен

Толық

Кім екенімді білдім

Құшағым –
Тауды құшақтайтындай –
Кең едi.
Көңiлiм –

Толық

Қорлану

Табанға салды.
Талауға түсiрдi.
Тазы қуған түлкi еттi.
Күлкi еттi.

Толық

Нала

Жерi құт қайнатқан,
Ошағы құрт қайнатқан;
Iбiлiсiңдi iреп,
Албастыңды

Толық

Айығып кетер ме екен?!

Дәл қазiр
Жерiм де ауру,
Елiм де ауру.
Жерiм –

Толық

Түрме

Елiмнiң үстiне
Елдердi көшiрiп төктi.
Ерегесiп ем
Өшiгiп кеттi.

Толық

Шерхан Мұртаза

Қабағы
Жауар бұлттай түйiлiп,
Қастары
Адырнадай иiлiп

Толық

Мейірім

Кенезесi кеуiп келгеннiң
Таңдайын жiбiтетiн
Бұлақсың.
Қара түнекте қалғанның –

Толық

Сыпыра жырау

Басына
Қара бұлт бүркенiп
Қаратау болып теңселдi.
Төбесiне

Толық

Абайға шағыну

«Алланың өзi де рас, сөзi де рас...»
Күмәнiм жоқ, Данышпан!
Рас! Рас! Рас!
Не iстеймiн бiрақ та

Толық

Қуғын-сүргін заманы

Ұлы Далам,
Ұлы Елiмдi қуғынға салды.
Көз көрiп,
Құлақ естiмеген

Толық

Таусылу

Ақтарылып тасыдым! –
Қара жартасты
Алып кете алмадым.
Көлденең жатқан

Толық

Жаңбыр құдіреті

Дүние
қап-қара боп түнердi.
Дүлейлi құйын соқты.
Әлдене сұранды...

Толық

Ұқпау

Мен осы
Кiмдермен жүрмiн?!
Аға дегенiм
Аға емес, –

Толық

Гөй-гөй!

Таусылмайды жыры гөй-гөйдiң.
Алтай шөгiп,
Алатау көшкенше сөйлеймiн.
Атырау суалып,

Толық

Қуанғанда

Төбем –
Қуанғанда! – көкке жеттi.
Тамырым –
Қуанғанда! –

Толық

Сергелдең

Дүние сұп-суық
Тоңдым!
Аспандағы Ай
Балқып кетердей етiп

Толық

Мен сондай болдым

Елiмдi
Ел етемiн деп,
Жерiмдi
Кеңейтемiн деп

Толық

Екіжүзді

Басыңа бақ қонса
Көлеңке сияқты қалмастан
Ерiп жүредi.
Сен дегенде

Толық

Маған не iстемедi, маған не жасамады?

Маған не iстемедi?!
Маған не жасамады?!
Тiлiмдi
Ұлтарақ қып кестi.

Толық

Шолпан

Шолпан!
Сен маған –
Қайда барсам да!
Көлеңкем құсап

Толық

Айт, емiн!

Жан-жүрегiмдi күйдiрiп,
Намысыма тисе –
Бiлемiн! –
Өлiспей берiспеймiн.

Толық

Сонда да жақпадым

Алтын ыдысты
Балқашты көтерiп
Алдына тостым.
Алтын балықты

Толық

Қорқамын!

Елiмнiң iргесiнде
Өрт болып жатыр...
Жанымның iшiне
Дерт толып жатыр.

Толық

Мадақ жыры

Балпаң-балпаң басқанда
Қара жер қайысты.
Алшаң-алшаң басқанда
Қара тас майысты.

Толық

Қиын шақ

Дүниенi
Түстеп-танып
Ұға алмай жатырмыз
Кеңес Одағының

Толық