Өлең, жыр, ақындар

Айналғандай дүние тас тұғырға

Айналғандай дүние тас тұғырға,
таса қалып бас мұрат, басты мұра,
көлбең көлеңкесіне айналғанда
адамдар да,-

Толық

Мына кештің ғажабы-ай

Мына кештің ғажабы-ай,
Сарыарқаның кештері.
Көк аспанның ажары – Ай
жұлдыздарды екшеді.

Толық

Кей ісің ойға салар мұң

Кей ісің ойға салар мұң,
өткенді шолсаң сағына.
Жақсылық жасау – адамның
нәр берер кейін жанына.

Толық

Шықпайды деп ойлама жастан дана

Шықпайды деп ойлама жастан дана,
кәрі-жасы болмайтын тастар ғана.
Миы да жоқ, ойы жоқ шалдар қанша
басын бұлдар орап ап ақ шалмаға.

Толық

Буырқанып жақпарлы жарды басып

Буырқанып жақпарлы жарды басып,
талқан қылып тастарды
қарғып, асып
тентек өзен барады

Толық

Бойым дел-сал қалғандай жайрап денем

Бойым дел-сал қалғандай жайрап денем,
шатастырып күнді аймен, айды аптамен,
ыққан малдай сезімді оқтын-оқтын
ақыл-дана алдына айдап келем.

Толық

Қари қыз хикаясы

Жасаған алла, тәңірім,
жетер ме саған зар үнім?!
Жалғанның жағып жарығын
жалғадың тірлік тамырын,

Толық

Теңізде – тасқын, далам – сең

Теңізде – тасқын, далам – сең,
мүлгігенсиді шыңдар құр.
Қызығып көкке қараушы ем
тыныштық-ау деп тұнған бір.

Толық

Атын жазбаған студенттің хаты және оған жауап

«Сізді жақсы түсінеміз, ұғамыз,
Жырыңыз — бір байтақ жатқан құба дүз
екендігін
замандас та білмейді,

Толық

Қайғы

Біле алмай қайдан шығар күн
қара жүр – арақ ішкені.
Ат мінген саясатшылардың
аударыспақ ойнау – істері.

Толық

Татумен тіршіліктің ащы зарын

Татумен тіршіліктің ащы зарын
өмірден кеткенде ерте жақсыларым,
жарамай жоқтауға да, жылауға да,
сағалап жүрдің бәрің басшы жағын.

Толық

Кейбір ісім дұрыс та емес шығар

Кейбір ісім дұрыс та емес шығар,
қылығым да көрінер егесқұмар.
Қайткенде де қанымда жоқ нәрсені
істеймін деп жайым жоқ кеңес құрар.

Толық

Қабанбай батыр

Қазақтың жасыл жеріне,
бетегесі бөрткен беліне
қызығып қырмызы өріне
көздерін кімдер сатпаған,

Толық

Тақ маңы

Бұл заманда билікті бақ деп білер,
шын бақыттың тұғыры тақ деп білер.
Айналасы жарамсақ тәуелділер,
ақ машина ат болар баптап мінер.

Толық

Жұт

Есігім алды көкорай шалғын еді,
таза ауамен тазартар таңғы лебі.
Атамыздың көзіндей аула-қора,
айран, қымыз – жүдеген жанның емі.

Толық

Әуеде ұшып жүрген көк көбелек

«Әуеде ұшып жүрген көк көбелек».
Сезімін қандай жүрек төккен ерек?
Үй салмай, мүсіндемей, мешіт соқпай,
тарихын әнмен өрген не еткен ел ек?

Толық

Еріп ессіз өлеңнің жетегіне

Еріп ессіз өлеңнің жетегіне,
қыздырғаным шамалы шекені де.
Жырларымнан күлкі не ақыл күтпе –
менде әуелден жоқ соның екеуі де.

Толық

Басынан Қаратудың көш келеді

«Басынан Қаратудың көш келеді».
Көш келсе - өмірімнің өшпегені.
Естісем елестейді көз алдыма
қазақтың Ақтау, Арқа, Өскемені.

Толық

Туған жер, туған ауыл қымбат маған

Туған жер, туған ауыл қымбат маған,
ешкімге бұл сезімді былғатпағам.
Мен оның өзім ғана сезінетін
қастерлі қасиетін жырлап бағам.

Толық

Мінез

Адамдар-ай сыртынан жылтыраған,
сырты жылтыраса да, құлқы харам.
Сол шындықты бүкпесіз айтсам болды,
бар ғаламның төнеді бұлты маған.

Толық

Ұйқы

Ел ұйқыда. Тым-тырыс,
ауыл иті қалғиды.
Дауыл да жоқ. Қыр тыныш,
тыныштық та әрқилы.

Толық

Жанқожа батыр басында жалбарыну

Ей, ер бабам!
Басы айналып сен қорғаған кең далам
асау аттай құйқылжыған заманда,
сауысқандар билік айтып ғаламға

Толық

Жан бағу

Заман дегенің қасқыр ма
сескенер қарулы арсыздан?
Зорлықтың табаны астында
адалдықты көріп жаншылған

Толық

Мысал

Тоқ бөрі қойды жылғада
қаһарыменен тұр мытып,
қинамай жанын біржола
жеп те қоймайды қылғытып.

Толық

Жұмақ

Бар дейді бір керім жер Жұмақ деген,
әркімнен қайда өзі деп сұрап келем,
Таба алмай жүрмін әлі, бар білгенім –
әйтеуір сол жұмағың жырақ менен.

Толық

Қызығу

Үлгілі әке, басшы, жар –
сендей болуға жас құмар.
Майлы қасықтай мәніңе
жабыса алмайды ащы зар.

Толық

Менің туған ауылым ажарланып

Менің туған ауылым ажарланып,
көше түзу, басады адам да нық.
Жетілік пен ондық шам күлде жатыр,
самсап қаладағыдай жанар жарық.

Толық

Дүниенің бар өлшемі

Дүниенің бар өлшемі
өлшеусіз нәрсе бар деме.
Керелендірер түбі ол сені –
араныңды ашпа әрнеге.

Толық

Неге

Басқа ем атақ, беделім жоқ шағымда,
өзгеріппін жуғандай көк сабынға.
Жақсыларым жат болып бара жатыр,
дұшпаныма айналды достарым да.

Толық

Көрмесем де ел қорғап, жорыққа еніп

Көрмесем де ел қорғап, жорыққа еніп,
болмашыға жүрдік тер төгіп келіп,
жылағанға жүгірдім жүрегімнің
мейірімін, жылуын бөліп беріп.

Толық

Заман перзентінің үні

Сұмдықтың бәрі – ішімде
жылтырап жүрген сыртым тек.
Ескерткішке ұқсас мүсінге
жақындай алмас жұрт үркек.

Толық

Түсініксіз тым кейде

Түсініксіз тым кейде
шариѓаты тірліктіњ.
Құдай оны білмей ме –
жалған қайсы, шындық кім?

Толық

Биліктінің ойы

Жүргем бейқам жастықта мұнар шарлап,
билік-бике қоймады жыланша арбап.
Түкірігі түу десе жерге түспей,
жақсы, жаман әкім боп жүр алшаңдап.

Толық

Кешегі балапандар түкті ұқпаған

Кешегі балапандар түкті ұқпаған
(соларға жем берумен біттік тәмам)
былқылдақ сарауыз-ды, енді, міне,
шетінен әтеш бопты қыт-қыттаған.

Толық

Мен осы қай топтамын, қай таптамын?

Мен осы қай топтамын, қай таптамын?
Ортамнан, қоғамымнан жай таппадым.
Запы боп ести-ести, шаршап біттім
жалаңаш ұрандарын, айтақтарын.

Толық

Толқындар бұрқанады

Толқындар бұрқанады
бірін бірі тепкілеп, шалып жығып,
буралардай тістескен санын жұлып,
бейкүнәсіп қараған дүниенің

Толық

Мен енді айналысам бір іспенен

Мен енді айналысам бір іспенен,
жазылар сонда, бәлкім, құрыс денем:
мен деген тілеулестер, маған арнап
ер-тұрман соқтырыңдар күмістеген!

Толық

Жаныңнан, жамалыңнан әр тайғанда

Жаныңнан, жамалыңнан әр тайғанда,
сезімің ортаймай ма, қартаймай ма,
жылдардың балдырына батқан көңіл
мелшиіп қарамай ма айқайларға,

Толық

Төзу керек, бәріне төзім керек

Төзу керек, бәріне төзім керек,
жанды қайрап, өзіңді өзің жебеп.
Ақты – қара, қараны – ақ дейтіндерге
қыжыл қайнап – жүректе, көзіңде – кек,

Толық

Иран-бақ жырлары

Ақындарға нәр берген,
ұлы рухтар қуат берген, әл берген
қасиетті топырағы Иранның
көрсем деп ем, арманды ем —

Толық