Өлең, жыр, ақындар

Есіңе алып жүрмісің

Елдегі қара шаруа,
Шаруаның қамына
Бір-екі ауыз сөз айтам:
Осы сөзді мықтап ұқ,

Толық

Кегің кетпес, бауырым!

О, тағдыр, сен төндірдің
Басыма тағы ауыр күн.
Естірттің өлімін өндірдің,
Қайғысы қатты бауырдың!..

Толық

Құтты болсын мейрамың

Тілекпен жасы көлдеген,
«Көкірегімді ем» деген,
Адамның әйел анасы ед.
Құшағына бөленген,

Толық

Ауылдық кеңестің сайлауы

Қарашоқтың сауыры,
Әлдекеңнің ауылы
Жиылған жұртқа толып тұр.
Басқыш қылып шананы,

Толық

Мұғалім

«Әбжәт, аууаз, кәләман...»
Халық ішіне тараған,
Ел адасқан кезі еді.
Қанша жесе дәні жоқ,

Толық

Қарақалпақ

Қарақалпақ, боз топырақ, мидай дала:
Ол бір кезде өгей боп өскен бала.
Сенсең бөрік ішінен қаны тамып,
Бастары талай жерден болған жара.

Толық

Мәңгілік ұлы халықтың

Бізге елдің еңбекші табы қымбат,
Бостандыққа бет алған жағы қымбат,
Екіталай жерлерде кезге ұшырап,
Жол тапқан ер сымбатты жаны қымбат.

Толық

Қысқы кіреші

Аппақ мидай кең дала,
Ирең күртік айдала,
Сырғанайды бұрқасын.
Біріне-бірі жалғасқан,

Толық

Мадама

«Қазақта әйел күң» дейміз,
«Күңдікте әлі жүр» дейміз.
«Кінәлі оған ескі әдет»,
Ескі әдетті тілдейміз.

Толық

Биылғы егін

Сұлудай белі бұралып,
Толықсып, толық сыланып,
Даланы жауып егін тұр
Еңбектен өскен алтындар,

Толық

Сүт заводы

Мәз-мәйрам боп, қарқ-қарқ күліп қатындар,
Шуласады: «Жылдамырақ тартыңдар!»
Күр-күр етіп зырылдайды доңғалақ,
Күлімдейді өңкей «нашар-пақырлар».

Толық

Жас қайрат

Жас қайрат күндей қайнап, гүлдей жайнап,
Құлындай емін-еркін далада ойнап,
Қолға түскен шынжырлы бұғалықты,
Дырылдатып, сүйретіп кетті бойлап.

Толық

Оң сапарға

Өмірдің білмейтұғын балын, тұзын,
Талдырмаш орта бойлы, шашы ұзын,
Бұралған тал шыбықтай еркек-шора
Мұсайттың сәби мінез бір жас қызын,—

Толық

Сәбидің өліміне

Дейтін де «бала адамның бауыр еті»,
Бауырымның жарылғандай болып еті,
Барады өртеніп іш!.. Неткен жара!..
Жазуға келер кімнің құдіреті?!

Толық

Шоқпыттың шаруасы

Шоқпыттың күні нашар болды,
Бар малы бір қашар болды,
Жазғы үйі дауылға құлап,
Қыс қорасы осал болды.

Толық

Қызыл бұрыш

Майда жұмсақ жел ессе,
Желпілдейді туырлық,
Сықырлайды ырғалып,
Керегелер буылдық.

Толық

Қызғалдақ

Октябрь жазы гүлді жаз,
Октябрь жазы нұрлы жаз,
Октябрь жазы жайнайды.
Бұл іске жасыл оранып,

Толық

Лена

Әлдеқайда, қараңғы бір бұрышта,
Жақында емес, сонау Қиыр-Шығыста...
Еңбек еткен, мыңдаған жұрт бар еді,
Күн-түн демей жүретұғын жұмыста.

Толық

Газеттің досы — тілшілер

Кедейдің соғып сойылын,
Кедейдің тілеп тойымын,
Ойлайтын қамын тереңнен,
Газеттің досы — тілшілер.

Толық

Денсаулық жайы

Күн сылбыраң, жердің жүзі іріп тұр,
Қарлы жаңбыр бетке аралас ұрып тұр.
Ауыл үйлер шошалада, күн суық,
Жел де азынап аш қасқырдай ұлып түр.

Толық

Қоғамның кемшілігі

Қоғам биыл мың бұттай егін септі,
Барлығы жүз елудей жерге екті.
Күз болғанда жүз пұттай әрең түсіп.
Қалғанын «шегіртке» мен «тышқан» жепті.

Толық

Жазғы күні орманда

Жасыл шөптің исі мұрын жарады,
Таза ауа исіндірді тамырларды,
Ағаш, шөп, жапырақтар мүлгігендей,
Мың түрлі көркем бояу көздің алды.

Толық

Әжем

Алпысқа аяқ басты менің әжем,
Алпыс жаста «кәрімін» деді ме әжем,
Отпен ойнап, күлменен арпалысып,
Алпыс жаста алған жоқ демін әжем.

Толық

Қызылорда

Қай орда, мынау орда?
Қызылорда!
Төбесі күнге жалғас қызық орда.
Есігін еңбекшіге ашып қойып,

Толық

Ленин мавзолеиінде

Бұл ұстаз — еңбекшінің ардақтары,
Асқар таудай панасы, қорғандары.
Ұйықтап жатқан сықылды көрінгенмен,
Көп тұрдық, ұйқысынан оянбады.

Толық

Қызыл арқа

Сап-сары биік белдерде,
Сарғайған түссіз жерлерде,
Сап-сары киім киініп,
Қабағы бұлттай түйіліп,

Толық

Михаил Иванович Калининге

Құрметпен қарсы аламыз, келген қонақ,
Азаттық езілгенге берген қонақ,
Мейлі қай ұлт болсын, жылағанның
Кез жасын тыйып, мұңын көрген қонақ.

Толық

Еңбекші қазақ

Төрт жылға аяқ аттадың,
Тебіренбей қарап жатпадың,
Тәрбиеші ананың
Адал сүтін ақтадың.

Толық

Ит үреді, керуен көшеді

Қотаншы ит қой жағалап жүреді,
Өз қотанын шыр айналып үреді.
Шөптің басы әлдеқалай қозғалса,
Бұл дыбысқа ыза болып біледі.

Толық

Ұшқыш кемеде

Қара жерді қылғандай мүлде талақ,
Құс батыры, қырандай жайып қанат,
Ұшқыш кеме ішіне мініп алып,
Жоғарғы көтерілдім көкке қарап.

Толық

Күресшіл ұрпаққа

Жаз күні жайнаған гүл жан-жақ кілең,
Жердің беті масаты жайған кілем.
Көкте көлбей қалқыған сирек бұлыт
Бір түстес жерде, көкте шаттық рең.

Толық

Жазғы таң

Қараңғылық серпіліп,
Бозамық боп атар таң,
Бірен-саран адақтап,
Қалды жымың жұлдыздан.

Толық

Бостандық

Бай, мырзаға басыңды иіп жалынып,
Төрелерге «құдайым» деп табынып,
Ақысыз, пұлсыз, бір аяқ асқа жұмыс қып,
Жүруші едің қысы-жазы сарылып.

Толық

Мәлипаға

Болғанмен ұл да адам, қыз да адам,
Қай қазақ, деп санайды қызды балам.
Ұл туса, «ат ұстар» деп, қыз —«қырық жеті»,
Әкесі қуанады, деп — «мал алам».

Толық

Шығар күнді

Ызғарлы қыстың қатты суық кезі,
Адамды әбден қысып, қылды мезі.
Ашылып, қатты боран аяз болып.
Батуға жақындады күннің көзі.

Толық

Апыр-ай

«За охрану!» — деп жинап
Алған қайран бақыр-ай!
Бақырымды ап қойды-ау,
Ниеті жаман кәпір-ай!

Толық

Жалшының зары

Күн ұзын, әрі ыстық сарша-тамыз,
Соғып тұр аңызғақ жел, жылы нағыз.
Шаршадық жұмыс қылып күні бойы,
Үстіне оның тағы оразамыз.

Толық

Неге тудым

Бір жетім баланың аузынан
Анамнан жарық көріп туған күннен,
Өмірде сәуле көрмей жүрген бір мен.
Басқадай балдан тәтті тұрмыс іздеп,

Толық

Көңілім

Көңілім, мұнша қамықтың,
Әр нәрсені ойға сап.
Не нәрседен тарықтың?
Осыншама ойда қап.

Толық

Сырласу

«Советтік сөзге қаламы
Көрмеген әсте мұқалып
Мұны жазған адамы —
Кәдімгі Сәбит Мұқанов».—

Толық