Өлең, жыр, ақындар


Шеңбердің үш тағанын,
Қаракөлдің табанын,
Қызыл сиыр жалап тұр,
Терлеп, буы тарап тұр.

Қазан, жалын



Күндіз жанбайды,
Түнде маздайды.

Шырағдан



Бір нәрсе тау үстінде мекен еткен,
Басына шарбақталып күмбез тіккен.
Болғанда судан себеп, тастан бөгеу,
Жеріне күрмек шыбық тетік еткен.
Еш нәрсе өз тұсынан істемейді.
Сыртынан бірнәрсе кеп хабар еткен,
Адамға түнде пайда беру үшін,
Дүниеге аты мәлім, даңқы кеткен.

Керосин, лампа



Бір жерде бір бәйтерек жеке біткен,
Басында әділ патша мекен еткен.
Неше күн жер астында жатып-жатып,
Жолай алмай қасына қыршын кеткен.

Шырақ пен шіркелер



Бір нәрсе заты тастан, іші қуыс,
Ұстауға қиын екен қылса жұмыс.
Өтпейді өткір пышақ, шажан қылыш,
Қайтадан күл болады қылсаң соғыс.

Шамның шынысы



Үй сайын бір-бір құсты қойдық байлап,
Тұрады уақытында көзі жайнап ,
Ішіне бір сырғалы салып қойсаң,
Бар суын ішіндегі шығады айдап.

Лампа



Сыртының сырнайы бар,
Ішінің бүтін айы бар,
Май ішінің өзегі бар,
Бір апта өшеді,
Бір апта көшеді,
Кезегінде керегі бар.

Лампа, шам, білте



Жарығы күндей,
Таң қалдырар адамды,
Жалындап күймей.

Электр жарығы



Білтесі жоқ, майы жоқ,
Жарқырап от жанады.
Тұтанады шырпысыз,
Өзінен ұшқын шығады.

Электр жарығы



Судан шығып жалаңдайды бір жалын,
Аузында алтын балық жарқыраған.
Жыланның тіршілігі суыменен,
Су құрыса балық өлер әрі жылан.

Шамның білтесі, жалыны, керосин



Бір жылан су ішінде жуан қарын,
Басы аппақ, тілінен шығар жалын.
Түн ішінде адамға пайдасы көп,
Күзетіп бақылайды адам қалін.

Майшам



Жіңішке жуан емес, өзі арық,
Тілі шықса дүниені қылар жарық.
Сүйегі жоқ, денесі жұмсақ өзі,
Суға салса батпайды сондай парық.

Майшам



Сығырайып қарады,
Аласарып барады.

Майшам



Бір түйем өлді арықтап майы көптен,
Жануар семірмейді жеген шөптен.
Ол түйем зәудеғалам өліп кетсе,
Сүйегі табылмайды жерден, көктен.

Майшам



Бір түйем бар қамыстың басын жейді,
Шу-шулесең жануар бір жүрмейді.
Қағып-соғып шандаққа шөгерсем де,
Төс табаны сірә бір жер тимейді.

Шам



Ақ шатыр, ақ шатыр,
Ақ шатырдың ішінде
Қызыл көзді шал жатыр.

Шам



Арықтаса сөнеді,
Адам үшін көнеді.
Мінезі жаман өзінің,
Білдірмей тебеді.

Шам



Бір тілім ет не қаны жоқ,
Азғана май қорегі,
Тапсаң ойлап, тез шешіп,
Жауабын кім береді?

Шам



Бір тастың қақ басында құдығы бар,
Құдықтың айналасы бәрі де жар.

Білте шам



Жапанда бір бәйтерек жалғыз біткен,
Басына бір азамат мекен еткен.
Пайдасы жұртына бар, өзіме жоқ,
Басынан алтын шоғы ұшып кеткен.

Шам