Өлең, жыр, ақындар

Алдаспаным

Алғанмен орын адам санатынан,
Жандар көп күн батырып, тан атырған.
Есті бар, сесті де бар оқ бойы озық
Елге еткен еңбегімен дара тұрған.

Толық

Жақсы ұл туғызған қазақ

Жақсы ұл туғызған қазақ,
Жақсы қыз туғызбай қалған жоқ.
Тек бөріктілерден есе тиіп,
Көрінген емес тарлан боп.

Толық

Шет елдерге үлестіріп кен көзін

Шет елдерге үлестіріп кен көзін,
Бауырларым қалып қойма кенде өзің.
Елге алақан жәйіп қалған кешегі
КСРО-дай болып жүрме пенде өзің.

Толық

Айып па екен жалынбай

Айып па екен жалынбай,
Жағаласып бас қорғау,
Ез қылықпен есерге
Есе беріп, бос сорлау?

Толық

Жауап сөз

Жеті асқар жеткізбестей жасыңда,
Жер түбі боп көрінетін тосынға.
Абайлатпай келіп қонар бақыттай
Айналады екен, достар, ғасылға.

Толық

Мертікті арғымақ көңіл

Бірде тасу, бірде басу,
Алау көңіл қандай едің.
Қанжар мінез білмес жасу
Тозаң түспес сандай едің.

Толық

Тура айтып қалам

Тура айтып қалам,
Бастықтығы тұра бермейді ойымда.
Оятып алам шетін намысын бойында.
Жыланның құйрығын

Толық

Қазақсыз ғой, сіз деген

Жат алдында жақсысын
«Сіз» деп сыйлай білмеген,
«Ол алғанша, жауға» деп
Жүлде қимай күндеген.

Толық

Ақ

Қазақтың ақ киелі ұғымыңда
Мәні оның — мағынаның тұнығында.
Пәктіктің періштедей баламасы
Тотықпас, мәңгі тозбас ғұмырында.

Толық

Менің халқым

Ежелден әлемге әйгі қазақ жәйі
Сыятын жарты Еуропа жерге байы.
Қызығып, Батыс, Шығыс көз алартып,
Болмапты тебінгісі кепкен айы.

Толық

Замана

Ақындардың аузында
Қай ғасырда да Замана.
Тілге орала бере ме ол
Болмаса онда айтарлық

Толық

Кеңесші

Әншісіз, ғалым да сыз, ақын да сыз,
Кенде деп айта алмаймыз ақылға сіз.
Бұл тұста қателесіп кеттіңіз-ау,
Япыр-ау доктор болып неғыласыз.

Толық

Бір тал гүлің бұл маған

Бір тал гүлің бұл маған
Құрметіңнің белгісі.
Қадіріңді сыйлаған
Танымасам, нем кісі.

Толық

Бәрі алда деп жүруші ем үміт артып

Бәрі алда деп жүруші ем үміт артып,
Ақбоз көңіл кейде ұшып, кейде қалқып,
Абайлатпай келді де аяр тағдыр,
Жата тұр деп бұйырды төсек тартып.

Толық

Дұшпаныма білемін аласамын

Дұшпаныма білемін аласамын,
Достарыма, биікпін, тамашамын.
Ақиқаты — қазақтың ақын қызы
Қай төріңе қойсаң да жарасамын.

Толық

Кім үшін жазғанмын өлеңді

Кім үшін жазғанмын өлеңді
Тұншыға сүзгілеп тереңді!
Жырыммен тербетіп оятам,
Айтам деп ойымды кемелді.

Толық

Диалог

Сен қадірі қалмаған ба япыр-ау,
Кейінде - ілгері жылжымайсың, ақын-ау.
Үйімде шамың сөнбей, бүкшиіп,
Нұр төккенің, зая екен ғой пақыр-ау...

Толық

Асқақтама

Ойынды тымсық түсініп,
Тырп еткізбесем кектейсің.
Қақпанға көпті түсіріп,
Бір өзің аман кетпейсің.

Толық

Өкшелеп менің, шырақ, ізім баққан

Өкшелеп менің, шырақ, ізім баққан
Сенсіз де жетіп жатыр құрған қақпан...
Сол «сылқым» бұл дүниеде біреу-ақ қой
Өзгесі болса, іздерсің басқа жақтан.

Толық

Неге өспейміз, бауырым, білесің бе!

Неге өспейміз, бауырым, білесің бе!
Пәтуәміз озбайды күресіннен.
Тұлпар топқа түскенде жабы қосып
Жарбаңдауды берген ғой үлесіңе.

Толық

Сен сынды шоқпарым жоқ қолда сайлы

Сен сынды шоқпарым жоқ қолда сайлы,
Тобым жоқ, мені ешкім қолдамайды.
Япыр-ау жүз жасай ма мына құзғын
Деп мені ешбір пенде қарғамайды.

Толық

Әйелдер

Ұмытқаным жоқ бірін, бәрі есімде.
Ертесін де, отты жылдар кешін де.
Көкіректі жауға деген кек кернеп,
Жылжытысқан ілгері ел көшін де.

Толық

Дүние-ай, ой жетпесті көз көреді

Дүние-ай, ой жетпесті көз көреді,
Кездейсоқ қиракезік кез келеді.
Жанында жақсы дос боп жүрген жандар
Қас болып аяқ асты өзгереді.

Толық

Бөтендей бір, біліспеген тосындай...

Бөтендей бір, біліспеген тосындай...
Ең арысы жиында да осындай
Ұлы-қызы қазекеңнің бүйректей
Бөлінумен жүр бастары қосылмай. 

Толық

Жақсының қашанда жауы көп

Жақсының қашанда жауы көп,
Сондықтан басында дауы көп.
Күншілдер, жарамсақ, жағымпаз
Шеп құрып жабылар қауым боп.

Толық

Нала

Торығып кеттім, қалқам,
Мұнымды түсінер кім!
Тұрсынхан жүрген тәрізді
Кірмейтін түсіне елдің

Толық

Өшпейтін от жоқ

Өшпейтін от жоқ,
Өлмейтін ер жоқ
Жұмыр бас пәнде
Көрмейтін кер жоқ.

Толық

Наз айтасың ақтарылып

Наз айтасың ақтарылып,
Дұшпан күліп, дос тыңдайды.
Ой туындап, жүрек баурап,
Көктей қаулап еш тынбайды.

Толық

Халық мәтел қалт айтпайды

Халық мәтел қалт айтпайды.
Тек мәніне жету бар.
Адамдыққа, адалдыққа
Азбас басшы ету бар.

Толық

О, адамдар жүрегі, жаны ғажап

О, адамдар. жүрегі, жаны ғажап,
Ізгілікпен андарды да емдеп жазад!
Тағыны да аяйсың, өз бауырыңа
Ұсынарың жаным-ау, неге азап?

Толық

Жақсылық

Жақсылық
Кімге мәңгі тұрақтаған,
Жамандық
Өзі тілеп, сұрап па адам!

Толық

Айтыстың, аянбадың

Айтыстың, аянбадың,
Айтшы не өндіре алдың?
Жамандап жаныңды салдың,
Кімді оған сендіре алдың?

Толық

Әркімде бар-ау

Әркімде бар-ау
Арман.
Ілгері жетелейтін
Һаман,

Толық

Көріп жүрсің жанымда

Көріп жүрсің жанымда
Алаулаған шоқ барын.
Бірақ сенің сілтеген
Бола алмаймын шоқпарың.

Толық

Шүкіршілік, атамай ерке қатын

Шүкіршілік, атамай ерке қатын.
«Еркек қатын» әйгілеп берген атың.
Әйел болып тұрып-ақ қабылдайын
Өзің берсең мойындап еркек атын.

Толық

О, дүние!

О, дүние!
Азамат берген уәде
Тәуліктен аспайтын болды.
Екі айтып, екі сөйледім-ау деп

Толық

Мұңсыз жан жаралмас та

Мұңсыз жан жаралмас та,
Адамнан адам басқа.
Көк жойқын теңіз-көлшік,
Көңілі, көзі ашқа.

Толық

Наза

«Ізгілер» күндеп мені қақпайлаған,
Найза ұшы, оқ аузына тақ байлаған.
Ісіңе өкінбеймін өмір уын
Бұйырып тұрса қалай татпайды адам.

Толық

Қиындық жоқ өмірде мен көрмеген

Қиындық жоқ өмірде мен көрмеген,
Бірін жеңсем, біріне мән бермегем.
Үгітілмей, жаншылмай, қара тас боп
Қатқан талай ауырға әл келмеген.

Толық

Дауыл бол, ұйтқы

Дауыл бол, ұйтқы,
Нөсер бол, құйыл,
Сел болып жүйткі
тіліңмен

Толық