Бүркіт әм ара
Араны гүл жапырақтың басындағы,
Бақшада ұясы бар қасындағы,
Бір бүркіт тәкаппаршылық көңілімен
Көргесін аяған боп сөз сұрады.
Араны гүл жапырақтың басындағы,
Бақшада ұясы бар қасындағы,
Бір бүркіт тәкаппаршылық көңілімен
Көргесін аяған боп сөз сұрады.
Батпақты тастап бақа, болғасын жаз,
Орын ап тау басынан болып жүр мәз,
Су көп қой ол уақытта әрбір жерде
Үй салып рақаттанып тұрды біраз.
Болды дос жылан менен қарашекпен
Жүргіншіден айналдырып азды-көпте
Мужиктің іш-баурына кіріп алды,
Ақылды бір өнерпаз залым екен.
Бір күні шалшықтағы көлбақалар,
Жан-жағын жинауға бір етіпті жар.
Бұзылып халық кетті бетімен деп,
Қызметсіз құр тұрудың не мәні бар.
Бір кісі бұрынырақ еткен кезде,
Бізде емес, уәлаяты бөтен жерде.
Үстіне бір қатынның екіншіні ап,
Жүріпті білдірместен бір-біріне.
Жауызға шамаң келсе етпе рақым,
Жейтұғын жиіркенбестен кісі хақын,
Ешуақытта жақсылығыңды пайда білмес,
Артынан жамандығы тұрар жақын.
Қолыңнан келмес іске етпе талап,
Шықпассың оныменен іске жарап,
Мысалды ғибраттар толып жатыр,
Түсініп пайдаланса халық бірақ.
Жасынан кемшілікпен михнат шеккен
Үй болып түзіле алмай жүріп көптен.
Ақырында әжептәуір бай болыпты,
Бұрынғы ертеде бір қарашекпен.
Құдайым жолдас қылма наданменен
Білмейтін қадырыңды адамменен
Артық сөз—асылы қарам» деген сөз бар,
Не істесең ойлап істе шамаңменен.
Мықты болсаң күшіңе серік болсын ақыл,
Бес күндік дүниеге еріп болма ғафыл,
Кейінгі балалардың пайдасы үшін,
Көрсетіп тәржімамен айттым нақыл,
Нашарға күлмеңіздер күші жоқ деп,
Кемдікке қалдырмаңыз не қылады деп,
Жиылып өңшең жаман кейбір жерде,
Алатын сыбағасын басып көптеп.
Мыс қылар алтыныңды жаман адам,
Қайдан білсін жақсы-жаманды надан адам,
Асылдың қадырын біліп қалай тұрсын,
Көрмеген өмірінде тазына адам.
Білмеген шығынданба көзге бекер,
Өмірің зая болып текке өтер,
Жасынан бір ұяда, бір орында,
Жүріпті мәжіліс етіп екі кептер.
Ашығып түлкі байғұс бақа кірді,
Аралап жем таба алмай талай жерді,
Шынардың салбыраған жемістерін,
Жүзімін тұрған пісіп көзі көрді.
Адам көп ойламайтын жан пайдасын,
Біреудің өзімсініп мал мен басын.
Ah ұрып ақырында мехнат көрер,
Кемітіп қатарынан ғазиз басын.
Ашығып қасқыр байғұс іздеп тамақ,
Қыдырып жер қоймады күн-түн сабап;
Далада бір хайуан кез келмеді,
Ауылға жуытпады иттер қамап.
Дос болсай шынымен бол, ықыласпен
Бас тартпай қызметінен достың қосқан,
Ләззәті бір-біріне балдай болсын,
Сырттағы күйінгендей болса дұшпан,
Жауыздың сақтаныңыз тіліне ермей,
Ғасыға тек жүрмеңіз ғақыл бермей,
Бір маймыл қартайғанда қор болыпты,
Байғұстың бұрынғыдай көзі кермей.
Тұзаққа түсті шымшық соры қайнап,
Шыға алмай талпынса да, көзі жайнап,
Бұлқынып уайымда жатқан жерде,
Кез болды жас көгаршын құдай айдап.
Аңшылар аңға шықты мылтық алып,
Иттерін жүйрік-жүйрік ертіп алып,
Ішінде қалың тоғай ұйықтап жатқан,
Бір қасқыр қаша берді тұра салып.
Дүниеде не іс көрсең, еткіш сабыр,
Нашарға күштімін деп етпе жәбір,
«Менменде тәуба жүрмес» деген сөз бар,
Болашақ, еткен істі білер тағдыр.
Қасқырдың есітуге аты жаман,
Қайтадан қалыпқа енбес дәті жаман,
Түзеліп лауахазда кісі болмас,
Шыққаннан дүниеге болса надан.
Сорлы шал қара қасқа деген жарлы,
Көрмеген өмірінде бір де малды,
Қақтығысып бір-біріне тілерсегі,
Қысты күн отын ала ағаш барды.
Жазамын тәржімәні ермек қылып,
Жұмыс жоқ еріккен соң жәй отырып,
Орнатып алма ағашын жатқан шалға,
Үш жігіт келді дағы тұрды күліп.
Бай болсаң, дәулетіңді көңіліңе алма,
Көршіге семіздік қып қысым салма,
Мықтылықты күшін, болса орнымен қыл,
Бәрін де беретұғын жалғыз алла.
Сұлу қыз тәрбиеде өскен өзі,
Бой жетіп, күйеу алар келді кезі.
Ақ, жүзі он бестегі толған айдай,
Алтындай жарқырадым екі көзі.
Болмадың ба сөзге ұста, тілге шебер,
Өз әліңше, талпын да, күн кеше бер.
Шабан атты қамшылап жының бар ма,
Бір хас фүлпар алдыңда жүрмесе егер.
Бұйырды жырдан несібең,
Өлеңге өкпең жоқ бүгін
Толқынмен ойнап өсіп ең
Толқыннан да асып кетті үнің.
Бұл Сәкен өлең-жырмен туған бірге.
Өзінше өрнек жасап тыңнан мүлде.
Балаймыз отты өлеңнің ұясына,
Еңселі елуге кеп тұрған күнде.
Аққуын Алакөлдің шерулеткен
Өтіпті-ау ес жиғанша Елу көктем...
Мың бөліп ақын мұңын теберіктей,
Кім келіп ақын жүгін жеңілдеткен?
Айтар едім ұқсам айқын –
Есімдерін құт санайтын
Сәкендердің не сыры бар
Ешкімге де ұқсамайтын.
Елуінде орден алған,
Есіктен кіре төрге барған
"Жазушы" дейтін баспа бар еді,
Беті мен беделінен
Көрінгенге өтпеген сөзді шығын,
Ері қайсы, білуші ем, ез кісі кім.
Ал Сен болсаң, қашанғы хас шеберсің
қашап жатқан жалықпай өз мүсінін!
Жоғалтып тағы да бір ердің Ерін,
Елсізде еңірегім келді менің.
Екі рет тумайды деп ондай ұлан,
Елімді енді қалай сендіремін?!
Ееййй қазақ
Болдың ғой жұртқа мазақ
Қуғаның ақша, атақ
Ішкенің бір бөтелке арақ
- Архимед
- Оноре де Бальзак
- Александр Пушкин
- Антон Чехов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі