Өлең, жыр, ақындар

Жүрек

Ауырады жүрек, ауырады,
Бір өзіңе түседі тіршіліктің бар салмағы.
Қуаныш пен қайғыны бөлісетін,
Ауыр жүкті көтеретін нардай мықты.

Толық

Уақыт

Уақытша ғой бұл күнде,
Қадіріңді білгенге.
Сыйластыққа не жетсін,
Сіз, біз десіп жүргенге.

Толық

Жылы сөз

Жылы сөз жанды жылытар,
Бойды тербеп, қуанып , сүйіп тыңдар
Жылан екеш жыланда қадірлейді
Жылы- жылы сөйлесең, іннен шығар.

Толық

Қасқырдың бөлтіріктері

Жолаушы ма?
Кезіп жүрген малшы ма?
Жәй кезбе ме?
Әлде жүрген аңшы ма?

Толық

Мен таңсықпын...

Мен таңсықпын тұяғы мен тұлпардың,
Топшысына қыран бүркіт,
Сұңқардың.
Құмыраның қыл мойны мен

Толық

Ақымақ айтты демесең

Аярлыққа еріп кетсең сүмеңдеп
Айта алмаймын ертеңіңе сенем деп.
Ана сүті арамдыққа суарса,
Сиыр сүті ала алмайды сені емдеп.

Толық

Асау үйрету

Көтеріп атқа қондырдың,
Ат емес –
Алау.
Бүлік бір.

Толық

Махамбетке

Сен қаласаң,
От демеймін отыңды.
Отқа кесіп лақтырамын етімді.
Арманымдай аяулы тал боп шығар,

Толық

Қыз қуу

Қуып жет мені, жігітім,
Егер де болса үмітің,
Атыңды аяп келесің
Шын сүйсең, маған жетесің,

Толық

Сенен басқа

Сенен басқа
Тірлікте жоқ тілегім.
Жүрегіме сағыныш көп түнеді.
Үнсіз кетсең,

Толық

Арғымақ

Қыпшақтардың ой-хой құба жондары-ай,
Жер тарпыған тұлпарын айт, тұлпарын!
Шарайнадай сауырына қомдап ай,
Арғымақ жүр

Толық

Бөрілі менің байрағым

Бөрілі байрақ астында —
Бөгеліп көрген жан емен!
Бөрідей жортып кеткенде,
Бөлініп қалған жан емен!

Толық

Жүйрік ой

Келемін өмір атты мен қайықта,
Ойлармен арпаласып жалғыздықта.
Армандарға шарықтап жетсем деген,
Кейде биік таулардамын, кейде аласа.

Толық

Жадыра жаным

Жадырашы жан дүнием –ай,
Көктемдегі күн нұрындай.
Әнін тыңдап құстардың,
Жүргендей бау-бақшада-ай.

Толық

Ей, дүние

Ей, дүние, сен сағымсың жеткізбейтін,
Талайы қызығыңды көрсем дейтін,
Кейбірі қол бұлғап шақырады,
Әйтсе де, кез-келгенге кезікпейсің.

Толық

Арманым қолыма қонасың ба?

Армандаумен атты талай таңдар,
Самғады қиялменен ғажап ойлар.
Ұшы жоқ, қиыры жоқ шексіз дүние.
Алыстан қол бұлғайды сағымдар.

Толық

Сайын

Өлеңмен ақ қағазға уайым сыздым,
Жыл толды. Өтіп жатыр Сайынсыз күн.
Біздерге соңғы кезде көп түсіп тұр
Тұзағы ажал деген тойымсыздың.

Толық

Ақ сауыт – ақ көйлегің

Жылдардың артқа тастап сан белесін,
Жақсы аға, алға тартып сен келесің.
Киелі қара сөздің қуатымен,
Халқыңа қысылғанда дем бересің.

Толық

Алтын тамыр

Қойшеке, жан сырыңды түсінемін,
Үңілдім жүрегіңнің ішіне мың.
Қараңды бірер апта көрмей қалсам,
Құлындай желідегі кісінедім.

Толық

Қара тон

Бұл өмірде кім жылап, кім күлмейді,
Жан жарасын жақсылар білдірмейді.
Қара тонның ішінде кім жүрмейді,
Қара жердің қойнына кім кірмейді?

Толық

Туған күнге тілек

Жастайыңнан самғап ұштың,
Заманыңмен сен жарыстың.
Қайтпас, қайсар жігері бар
Мінезіңде жолбарыстың.

Толық

Марғасқа

Әлемнің оймен кезіп шартарабын,
Әрқашан ауыр жүкті арқаладың.
Өшірмей Әбіш атың намыс отын,
Жұртыңды жүрегіңмен қалқаладың

Толық

Теңдікке

Менде бір Теңдік деген іні болған,
Жүрегі мәңгілікке тыным алған.
Салмағы қасіреттің оған жеңіл,
Артында маған ауыр тірі қалған.

Толық

Әке

Төсеніп топырақтан текеметті,
Қойнына қара жердің әке кетті.
Түгендеп тау мен тасты, ой мен қырды,
Күн астын қаншама жыл мекен етті.

Толық

Әке жұртында

«Іліндім құрығына кәріліктің,
Барады еті қашып кәрі жіліктің.
Шарлаған қазақ жерін қайран басым,
Түбіне түсерсің­ау құр құдықтың,

Толық

Көзімнен ғайып болды

Өмірдің ауыр жүгін арқалаған,
Көзімнен ғайып болды дархан анам.
Дауылды, боранды да сезбеуші едім,
Ол барда жел жағымды қалқалаған.

Толық

Ата-анам туралы

Астында көк аспанның мөлдіреген,
Анам жоқ ақ жаулығы желбіреген.
Әкемнің құр сүлдері қалқияды,
Қарттардың қатарында селдіреген.

Толық

Ұшақтан жылдам бұлттар

Таңертең күн ашық,
Тұр еді нұр шашып.
Аспанда бұлт жоқ:
Ендеше күдік жоқ.

Толық

Текемет

Біреуі жүн жаймалап,
Біреуі су себеді.
Енді бірі шиге орап,
Жабылып бәрі тебеді.

Толық

Күн тоқыған кілем

Күн
Кілем тоқиды,
Нұрмен тоқиды,
Гүлмен тоқиды.

Толық

Өнерлі балалар

Қанат, Марат екеуі
Қамшы өре алады.
Таңат, Талап екеуі
Тамаша ән салады.

Толық

Суретші боламын

Суретші болам өскенде,
Саламын туған даламды.
Қызарып батқан кештерді,
Жұмыстан қайтқан анамды.

Толық

Суретші ата

Шалкөденің гүлін-ай!
Елге тартқан сыйындай.
Ақындардың алыбы
Мынау – Біржан, Сүйінбай.

Толық

Түн

Ұясына күн батып,
Айналаны түн басты.
Дала мүлгіп балбырап,
Жым-жырттыққа ұласты.

Толық

Теледидар саңқылдап

Теледидар саңқылдап,
Үйрекке тіл бітірді.
Қара қарға қарқылдап,
Сөйлеп кетті біртүрлі.

Толық

Қанша сәбіз еді?

Біздің үйде көжек көп,
Іштерінде өжет көп.
Әсіресе бес көжек,
Маған нағыз дос көжек.

Толық

Мен таңдайтын мамандық...

Ай - һой, ғажап қандай бұл!
Ал, қане, кәсіп таңдай біл:
Аламын қандай мамандық,
Алдымда толған таңдау тұр.

Толық

Итжейде

“Қой, бөпешiм, бұлқынба,”–
Көндiрдi əжем ырқына.
Əйбəт жейде кигiздi,
Тiгiсi тек сыртында.

Толық

Шілдехана. Бесік той

“Құтты болсын!..” айтылып,
Мəз-мəйрам боп жатты жұрт.
Жауып жатыр шашу боп,
Өрiк-мейiз, тəттi, құрт…

Толық

Аға атандым мен-дағы...

Қалай тағам бекер мiн,
Жұрт:
“Жiгiт боп есейдiң,
Бауы берiк болсын,– дер, –

Толық