Аманға
Жаздым сөз жанабына би Аманның,
Зүррияды ең Жайһұндағы зор нәһанның.
Атаңның артық туған ықпалы орнап,
Абыройын алдың тәмам бұл заманның.
Жалынып, жазып маған сөз бер дейсің,
Қиялды қызғылықты өзгер дейсің.
Зейілім сөзден шығып кетті десем,
Боғыңды еріндің, - деп, езгендейсің.
Сауыққой салқылар көп cap табанда,
Ойын бар іздегенге әр қадамда.
Болмаса Қуаң жері деген аты,
Жайлауға жұртқа жайлы Арқадан да.
Бір гүлсің бағып жүрген бақшадағы
Көз тоймас көруге көп бақса-дағы.
Шын көңіл, шырайлы жүз, шашың сүмбіл,
Мөр мысал мүлтігі жоқ ақшадағы.
Бір пұт май, екі сандық, бір пұт лампы,
Қасабдар он екі кез келген әлпі.
Бір топ тек, бір топ ақтық, қырық кез шыт,
Балалар жаңаратын киіп жалпы.
"Бір тайлақ беремін" деп бата алып ең,
Ер жігіт ел атыңа атанып ең.
"Мен үшін Сүлейменнен аласың" - деп,
Саудалап сарттан біраз мата алып ем.
Қарағым, құтты болсын, алған келін,
Түрі бар басатұғын іштің желін.
Жасыңнан жақсылармен жолдас болып,
Аянбай әр орыннан алдың телім.
Аңлайтын айтқан сөзді Шайқы Ыслам,
Кең ойлы кемеңгер ең келген нұсқаң.
Алмайтын ақсұңқардың аңы болмайды,
Уақытында өте ерігіп, парлай ұшқан.
"Теге" "отыр", "яға" "секін", "мұйымға" "асты",
"Кепке" "отыр", "ләмға" "секін" қия қасты.
Сабындай айбалтаның білегі бар,
Саусаққа таба алмадым, сірә, ұқсасты.
Нағыз асыл дүр едің,
Жәннаттың ғайни һүрі едің.
Қиядағы сен сұңқар,
Қол жетпес жерде жүр едің.
Сау-саламат жүрмісің,
Шырағым, інім Сақтаған.
Ағаң едім әрқашан,
Әркімге айтып мақтаған.
Хабибі - хақ сәруәрдайын,
Әбубәкір, Омардайын,
Осман, Али - һайдардайын,
Әділ патша табылмас-ты!
Мысалы көзің - гауһар, маржан - тісің,
Күндей-ақ шығып келе жатқан түсің.
Сүмбіл шаш, сұңқар мойның, пісте мұрын,
Иілген берді Алла айдай пішін.
Мен, өзім - мұсылманмын, қолым - Алла!
"Қалай?" - деп, халыққа көрсет, қолыңа ал да.
Баласы мұсылманның бола қойсаң,
Мұнымды "өтірік" деп ойыңа алма!
Жасыңнан шашың қойып, шөпкі кидің,
Сарп еттің заң-зәкүнге бәрін мидың.
Орысқа өлсем де ұқсас боламын деп,
Көт баспай, көп ішінде тұрып сидің.
Алла аты абайласаң қолында тұр,
Жазуы Мұхамметтің формында тұр.
Күн бітсе, кебінге орап көмер халқың,
Өлімнің екі аяғың орында тұр.
Дін ашқан еді Мұрсал әуел бастан,
Екінші Әбубәкір, Омар, Оспан.
"Зүл һүжжа" қамқам, самсам Зүлпіқармен,
Төртінші тиді қолға Әлі Арыслан.
Бәденнен жан бұлбұлы ұшса қай күн,
Бөз болар үш-ақ қары алар бәйгің.
Апарып айдалаға аға, інің,
Көрсетпей көміп тастар бардай айыбың.
Ажалдан адамизат қалмайды cay,
Қайраты — еш, қаза жетсе, құлатқан тау.
Санаулы бітіп сүрік сарқылған соң,
Етерсің өрт кездескен қамыстай лау.
Тіл — тілмаш, ақыл — уәзір, көңіл — сұлтан,
Нәпсі — тақ, кеуде — сарай, жығасы — тән.
Қол — жендет, көз — қарауын, құлақ – тыңшы,
Аяқ — құл, мұрын — дәрігер, шамшырақ — жан.
Шынкөйдің шырайы артықшамнан-дағы,
Жүзі кір жалғаншының шаңнан дағы.
Ту ұстап туралардың топ бастауы,
Ататын анық бектер таңнан-дағы.
Үйіне бір қатынның қонды Иса,
Үйіне қой демейтін қонақ сыйса.
Төріне тұра сала төсек жайын,
Болды ойы — Иса үшін жанды қиса!
Осындай қауышқанда қатар-құрбы,
Қайтесің, кеуіліндегі шашпай дүрді?!
Жаһанға жаратылып келгеннен соң,
Әркім өз шамасынша дәурен сүрді.
Ілгергі өткен заманда,
Көріпті біреу қаңбақты.
Аяғы жоқ, қолы жоқ,
Жүреді деп қалай таңлапты.
Бақ құсы баяндаса бастарыңа,
Жұмыс қыл, жарасарлық наштарыңа.
"Жаспын" деп, жауға қарсы шаба берме,
Ақ кірер әлі-ақ бір күн шаштарыңа.
"Ер" деме елге зұлымдық еткендерді,
"Бай" деме бейсахауат өткендерді.
"Дана, – деп, – дария заңлы" дәріп етпеңдер,
Соңына сөз тастамай кеткендерді.
Кидіріп бір кедейге бейбәһә тон,
Сұлтаны Шам Шәриптің беріп ет шен.
Соны да тыңдасаңдар сөз қыламын,
Дертіне қасталардың болғандай ем.
Ей, тілім, сөйле шірін, тапсаң тымсал,
Тірілік тұрмас дауам, тербеніп қал.
Асылың, абайласам, гүл сияқты,
Бір салқын, сап боларсың, соқса шамал.
Өмірі соққан желдей адамзаттың,
Қызығы түс сияқты көңіл шаттың.
Жүз жылғы "айшы әшірет" аңғарғанға,
Болмайды шамасындай бір сағаттың.
Бухара Шәриф шәрінде,
Бар еді бір һарамы.
Кеші-күндіз іздеген,
Ұрлық еді талабы.
Дараққа сая бір күн өкпеледі:
– Айналдың андауымда епке, – деді.
Күн түрін көрсетпеске күні бұрын,
Жаясың жапырағыңды шепке, – деді.
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі