Өлең, жыр, ақындар

Тұтқын жігіт

Жау қолына түсті жігіт,
Өнерлі де күшті жігіт.
Арқасына нән дойырдан
Таңба түскен үш тілініп.

Толық

Қарлығаш туралы хикая

Ерте, ерте, ертеде
Жетісудай өлкеде –
Әлде Кеген, Қаскелең,
Әлде Күрті, Меркеде...

Толық

Өсиет

Барды дамыт, жоғыңды қуалама,
Қалып қойған топ жарып ту ала ма?
Қалма көштен, жаңа заман бойыменен,
Анашың әлсіз болсаң қуана ма?

Толық

Қобыз үні

Халқы сүйген бір батыр ұл даңқты,
Бөтен елде қоныс теуіп қалыпты.
Ал сол елде бағы оның жаныпты,
Бау – бақшалы сарай салып алыпты.

Толық

Өнер құдіреті немесе райынан қайтқан хан

Ерте, ерте, ертеде,
Бір қатыгез хан болды.
Өнер десе жиіркене
Қарайтұғын жан болды.

Толық

Жылқышы туралы аңыз

Ер мінезді, жайлы, өңді,
Жоқ ойында елді арбау.
Ертеде бір бай болды
Қоныстанған кең жайлау.

Толық

Алпыс бесте «Балдырған»

Әр санына бал сіңген,
Асуды асқан «Балдырған».
Талай тақпақ, ән-күйден
Шашу шашқан «Балдырған».

Толық

Салт-дәстүрді сақтаңдар

Ертеде бір бай болды,
Шаруасы жай болды.
Малы егізден төлдепті,
Қыстаса да ой, қай дөңді.

Толық

Ер Шотанның бір күні

Барлау жасап оңға, солға, түстікке,
Ат суарып зауал ауа үш күпке.
Қалың қолмен қызу қанды адайлар,
Келіп жетті ұлан ғайыр үстіртке.

Толық

Бір сөзде - қос мағына

Қарақшылар бәрімізге жабылды,
Кейін бірақ түрмелерге жабылды.
Құсты бүркіт қояны,
Кетті қашып қояны.

Толық

Сан өлеңдер

Қ 10 са үйге кешке қыз,
Ауыл жұртын көқ8.
Отын жайын шешеміз,
5бай пешті кө8.

Толық

Өтірік өлеңдер

Ай бетіне құм ектім,
Иісін сордым сүр еттің.
Тебенімнің ұшына,
Жүз кірпіні түнеттім.

Толық

Аударыспақ

Жарау аттар осқырып,
Тұр тартқызбай шылбырын.
Сом білекті қос жігіт,
Аудармақшы бір-бірін.

Толық

Қазақша күрес

Осал жағын көп бағып,
Қарсыласыңды алып ұр.
Мықты біреу шот салып,
Жығып кетер бәрібір.

Толық

Тоғызқұмалақ

Жүрсе-дағы қой бағып,
Жүрсе-дағы тойда анық.
Қарсы отырып екі адам
Ойнар мұны ойланып.

Толық

«Бәйге»

Хас атбегі – дана адам,
Сырын ішке сақтайды.
Сәлден кейін аламан,
Басталады ат бәйге.

Толық

«Жамбы ату»

Бұған куә сан аңыз,
Қанды қырғын кешегі.
Адуынды бабамыз
Мерген болған деседі.

Толық

«Атан жарыс»

Күтумен сын сағатты,
Қиындықты көп көріп.
Атандарын жаратты,
Тату достар – Бек, Берік.

Толық

Көкпар

Кірпік ілмей күндіз-түн,
Хас тұлпарды кім баптар?!
Қазақ пенен қырғыздың,
Ескі ойыны бұл «көкпар».

Толық

Сірне

Ойыныңды таста енді,
Түр, - деді атам іргені.
Сойдым, міне, жас төлді
Дайындаймын сірнені.

Толық

Балқаймақ

Қойды өріске айдатып,
Болғаннан соң мал жайлап.
Түйе сүтін қайнатып,
Алар әжем балқаймақ.

Толық

Қазы-қарта, жал-жая

Дәмді тамақ қандай, ә!
О, қазағым, жарадың!
Қазы-қарта, жал-жая,
Сенің ұлттық тағамың.

Толық

Бұжы

Бұжы жасау тәсілін,
Тез үйреніп аласың.
Шарбы майға қосып ұн
Бүйенге оны саласың.

Толық

Қуырдақ

Ақын біткен жырлаған,
Өтті наурыз жуырда-ақ.
Мал сойғанбыз, жүр, балам,
Қуырамын қуырдақ.

Толық

Қазақша ет - бесбармақ

Құдаңа тарт мал басын,
Жездеңе қой төсті арнап.
Қарттарға бер жамбасын,
Пісті, міне, бесбармақ.

Толық

Томыртқа

Ер бабалар түз барып,
Тез қимылмен жорықта,
Сорпасына мұз салып,
Дайындаған «томыртқа».

Толық

Көпіршік

Берекесі үйіңнің,
Құрт, ірімшік, май, қатық.
Құй сүтіне сиырдың,
Қымызыңды қайнатып.

Толық

Қымыз

Білсең жұртқа айта бар,
Сусынды бұл ұлым сен.
Шөліңді тез қайтарар
«Бесті қымыз» сімірсең.

Толық

Шұбат

Бұрын ішіп көрмесең,
Сусын, әрі тамақ бұл.
Ыстық қысып шөлдесең,
Сәл су құйып шалап қыл.

Толық

Қазақ тойында

Той дегенде тұрған ба,
Қызыққа әрбір жан құмар.
Ойын қызып бұл маңда,
Түсте көкпар тартылар.

Толық

Қара шал

Қыр мұрынды, қой көзді де көрікті,
Қазақ деген бір қара шал болыпты.
Ен жайлауы төрт түлікке толыпты,
Ал, үйіне Қыдыр ата қоныпты.

Толық

Сөз ішіндегі сөз

Қ» әрпінен бастасаң,
Тұяғы асыл құланмын.
«Ұ» әрпінен бастасаң,
Ержүрек, өжет ұланмын.

Толық

Жан-жануарлар мен құстар әліппесі

Ч жоқ қазақ тілінде,
Тіпті аң-құстың бірінде!
Секеңдейді ШЕГІРТКЕ,
Қос қолында секіртпе.

Толық

Шаң түссе ұятыма

Аспанымды арман, мұң қабат басып,
Күйзелгенмін көңілден абат қашып.
Ой-өрісі...
Пенденің түсінігі,

Толық

Пенделіктің пейілі

Көкелердің қылжағы күйдірген соң ішімді,
Бағы жанған өтірік басатындай мысымды.
Аңғарылмас ағаттық адамдарда баршылық...
Мінезімді мінеп ап, саралаймын ісімді.Оразбай БАЙБАҚҰЛЫ

Толық

Неге ғана

Сарбазың көп болғанмен сапта көрген,
Жайғасқан жерде жетім, тақта мерген.
Бәрібір абызыңа айналмайды,
Көпіртіп мәңгүртіңді мақтағанмен.

Толық

Көкейімде көп сұрақ

Талап қуам тамұғыңда пісем де,
Өмір осы...
Үйренгенмін кісенге.
Асқақтаған ағайындар сияқты,

Толық

Созып келем

Келе бер қырсық, шіркін, келсең мейлі,
Сарнаған сарапшыға ел сенбейді.
Теңгенің теңсіздігі неге ғана,
Бағамен базардағы өлшенбейді.

Толық

Абай атамызға арнау

Бар әлемді таң қалдырған ойыменен,
Желсіз түнде жарық еткен айыменен.
Көзімнің қарасы деп әуендеткен,
Сазгер, ақын тамсандырды сөзіменен.

Толық

Наурыз

Шапағатты әсем нұрдың молығатын,
Тіршіліктің жанданатын толығатын.
Ізгі мінез, күш жігер көбейетін,
Жақын жандар бір бірімен жолығатын.

Толық