Өлең, жыр, ақындар


Кесе-кесе мұқалды,
Жони-жони жұқарды.

Пышақ



Жайсам жамшыдай,
Жисам қамшыдай.

Шымылдық



Қысы-жазы үйде тұрады,
Өзі мұзға ұқсайды.
Бетінде сәулесі бар,
Бұл жұмбағым кімге ұнайды.

Айна



Екі егіз қарсы келді,
Арасына көк мұз түсе берді,
Біреуі жанды, біреуі жансыз.

Айна



Керемет бір ит бар,
Үй бағады үрмейді.
Аяғы жоқ жүрмейді,
Көмейіне тықсаң сөйлейді,
Тілін адам біледі.
Рұқсатсыз ол иттен
Адам үйге кірмейді.

Құлып



Әуелде шөп едім,
Жерде өскен көк едім.
Қолға түсіп қиылдым,
Он жерімнен буылдым.

Ши



Өз елімде жеке едім,
Желкілдеген бек едім.
Мұнда келіп сайландым,
Қырық жерден байландым.

Тоқылған ши



Бір нәрсе өзі білік, іші қуыс,
Ол заттың сүйегі көп айқыш-ұйқыш.
Көзі бар жарқыраған төбесінде,
Жайса үлкен, жиналғанда бір-ақ уыс.

Киіз үй



Ауп дедім,
Ептедім,
Септедім,
Қара жерді түптедім.

Киіз үй



Түбі мықты жаралған сегіз батыр,
Баяғыдан соғысып келе жатыр.
Кезек-кезек соғысып, жатып-тұрып,
Кім жығары белгісіз түбінде ақыр.

Қыс пен жаз, күн мен түн, тақ пен жұп, жақсылық пен жамандық



Әрбірінде отыздан бармағы бар,
Құтылмас ешбір адам мұнан қашып.

Бір жыл



Өзінен-өзі айналған бір диірмен,
Көрінеді әр парасы бір бүйірден.
Қылдан нәзік ішінде бір жібі бар,
Қолы епті екен шіркін-ай, кім иірген.

Сағат



Өзінен-өзі айналған бір диірмен,
Көрінеді әр парасы бір бүйірден.
Қылдан нәзік ішінде бір жібі бар,
Қолы епті екен шіркін-ай, кім иірген.

Сағат



Сүмбелі теректі,
Қызыл желекті.
Ерден қалмайды,
Жауда керек-ті.

Найза



Көтеріліп қампияр қиыстырсаң,
Майдаланар қимылсыз жиыстырсаң.
Мұның да шешімі бар келісімді,
Ойланып ақылыңа сиыстырсаң.

Адамның ойы



Бір дария жерде де емес, көкте де емес,
Болғанда түбі терең, аузы кемеш,
Ішіне ит түссе де арам емес.

Адамның көзі



Атқа мінбейді, жаяу жүрмейді.
Күніне мың шақырым жерге,
Барып қайтып келеді.

Көңіл



Бір таудың алпыс екі саласы бар,
Он екі жанында қаласы бар.
Бау-бақша, түрлі өсімдіктер,
Барлығын біліп тұрған анасы бар.

Адамның алпыс екі тамыры, он екі мүшесі



Қолымда он жүзігім ал шығармай,
Бір бөрі мал жейді екен қан шығармай.
Төрт торы, екі сала жұмбағым бар,
Мұны тапқан мені алсын мал шығармай.

Он тырнақ, ұстара, жылдың төрт мезгілі



Бір жанды мақлұқ көрдім пошымы бөлек,
Бір тау бар ортасында дөп-дөңгелек.
Үстіне шыққан шөбі бәрі тегіс,
Мал жемес, шауып алып неме керек.
Сол таудың ортасында екі өзен.
Астында бұлағы бар, алды кезең.
Не астына, не үстіне шыққан шөп жоқ,
Адамзат көргенің жоқ ондай өзен.
Сол таудың етегінде жалғыз құдық,
Беткейде асыл таспен аузын қиып,
Ішіне кірген нәрсе тірі шықпас,
Асыл тас жібереді бәрін қиып.

Адамның басы, беті, аузы, тісі