Өлең, жыр, ақындар

Үзілмеңдер, үндістер!

Қапас-қасірет түкпірінде
Сорлы үндістер жылайды.
Қарғап-сілеп бiттi мүлде
Тағдырды да құдайды.

Толық

Ән-аманат

Мелшитіп зеңбіректі, автоматты,
Бip сәтке тоқтатуға атқан оқты,
Тас түнек майдан көгін жарып ұшып,
Келеді көгершін-ән ақ қанатты.

Толық

Ерлік дастаны

Жұмыр жер!
Айнала бер кіндігіңде,
Қарамас ойлы көзбен кім бүгінде?
Мына әлем – алып мұхит, сен – кемесің,

Толық

Жасынның сынығы

Тербет, толқын көбік шашқан,
Сілте, дауыл көpiк басқан.
Көз алдыма кел дөңгелеп,
Kөpiктi жер,

Толық

Найзағай

Жарық дүние қымбат қой жан біткенге,
Жәндік екеш жан тәтті жәдіктерге.
Ғұмыр керек күллі бұл табиғатқа:
Барлық орман,

Толық

Отан деп соққан жүрегім

Ақ сүтіменен анамның,
Бойыма сіңген ізгілік.
Осынау жасқа келгенше,
Көрсетпей өстім түз қылық.

Толық

Ту мен жан

Таң сарғайып атқанда,
Елең, алаң шақтарда
Будақ, будақ шаң шығып,
Жалғыз атты жолаушы,

Толық

Бас сүйектер

Уақыт!
Сенен озамын деп айта алман,
Cен бiр жүйрiк желдей ескен майталман.
Есебiңнен жаңылмайсың ешқашан,

Толық

Әке туралы жыр

От орады дала, тауды, орманды,
Бомбалардан бітпес жара – ор қалды...
Дәті бармай зобалаңды көруге,
Ұясынан Күн шығуға қорғанды.

Толық

Тау тұлғалы адам

Тауда туып, тасында өскен ұл едім,
Қыран қонған қия таста түледім.
Таудай биік, даладай кең ұлы елім,
Ұлы елім ғой менің қолқа-жүрегім.

Толық

Ей, өлең!

Ей, өлең барасың сен қай жаққа алып?
Қалды ғой екеумізді аймақ танып.
Сескенем, түбі терең иірімбісің,
Бет жағы жататұғын қаймақтанып?

Толық

Өмір күйі

Тұрады соғып өтіп небір құйын,
Әурелеп, үйретпек боп жеңіл биін.
Күйттеп көңіл күйін жүргенімде
Жаңылтып алар ма екем өмір күйін?

Толық

Қара дәптер

Осынау көнетоздау қара дәптер –
Таусылмас кең дүние, аралап көр!
Ішінде жүрегім жүр тыпыршыған,
Секілді сынық қанат бала кептер.

Толық

Балқаштың соңғы жолбарысы

Жалғыз шегіп жапаны, сорлап жаны,
Қандай қиын соңғының долданғаны.
Қызыл өрт боп көзіне көрінгендей
Қалың қопа кешегі болған бағы.

Толық

Сұрама

Сұрама руымды, қадірлі аға!
Көзімді ашып тұрмын қазір ғана.
Ойыңнан шықпай қалсам –
Өкінішті,

Толық

Көз жасы

Бұл дүние тұспалдамай, астарламай,
Тұра ма төмендемей, аспандамай?
Жарқыным, айырмаң бар тастан қалай,
Өтсең бір жанарыңнан жас парламай?

Толық

Іргем бүтін тұрғанда...

Байтақ елмін басынан сөз аспаған,
Өз өлеңім өзіме – өз астанам!
Илеуіңе қашанғы көне берер
Қазақ жыры зорлықтан көз ашпаған?!

Толық

Ақ қырау – аппақ көбелек

Күрсініп іштен көл тынып,
Жапырақ қурап ұшқанда,
Көзімді жасқа толтырып,
Қарадым қайтқан құстарға.

Толық

Кеңістікке қол созып...

Тағы да тербет мені, бесік-күндер,
Елеңдеп күтудемін –
Кешіктіңдер.
Сендерден дәмеленіп жүргенімде

Толық

Бір қараңғы, бір жарық...

Қуалап марғау түнді қырға бұққан,
Тағы да келеді атып, нұрланып таң.
Тіршілік, сырың неткен сиқырлы еді
Тұратын бір қараңғы, бір жарықтан.

Толық

Бұлттар көшіп барады

Шуақ іздеп шығып ем,
Құрсанды күн.
Бұлттар көшіп барады мың сан бүгін.
Жетер ме екем

Толық

Көңіл дауылы

Қарап тұр ем бір күні белге шығып,
Қаңбақтарды барады жел көшіріп.
Жел айдаған қаңбақтай кім көшпейді
Әурелесе аз күнгі пендешілік?

Толық

Хат

Ағажан,
Көкпар қайда, торы ат қайда?
Будақ шаң енді қайтып боратпай ма?
Соңына сопаң етіп шыға келер,

Толық

Құлын көрдім түсімде

Құлын кірді түсіме бүгін менің,
Көрдім анық ойнақтап жүгіргенін.
Жануар-ай, ғайыптан қайдан келдің,
Көптен бері жүректің түбінде едің.

Толық

Табалдырық

Халқыма қадірменді табалдырық!
Тұрасың әр уақытта алаң қылып.
Үлкендер «Баспа!» дейді,
Аттап өтем,

Толық

Күнге қарай ұшыңдар

Үшеуің иесі боп үш кеменің,
Үш жаққа тартасыңдар, үш бөбегім.
Қайсысың қай қиырда жүресіңдер –
Көз жетпес ұшығына ештеңенің.

Толық

Балаларыма

Сездіңдер жүрегімде бұлақ барын,
Кім білсін қайда барып тұрақтарын?
Тереңнен қайнап шыққан тұнық еді,
Лайлап ап жүрмеңдер, шырақтарым!

Толық

Отызбен сырласу

Жаныма сыйлап от ізгі,
Алысым түсті жақындай.
Жырлай алам ба отызды
Арындап Тұман ақындай?!

Толық

Жастық

Алдан күтер әркімді бір бақыт бар,
Аяңменен жүруге бұл уақыт тар.
Жастық – тұлпар ұстатпас қолдан шықса,
Тақымыңа тигенде зырлатып қал!

Толық

Біздің таулар

Алқам-салқам қойнауы, аңғал-саңғал,
Тау ішінде көп сыр бар, аңғарсаңдар.
Қабақ түйе қарайды қажығандай,
Кәрі жартас бет-аузы шалбар-шалбар.

Толық

Таудағы түнгі сурет

Әдейі қолмен әкеп қойғандайын,
Шыңға кеп сүйей қалса ай маңдайын,
Жамырап шыға келер қарсы беттен
Ақ нұрға алақанын жайған қайың.

Толық

Мен бар жерде сен барсың

Туғаннан соң тірлік ортақ жаманға да, жақсыға да,
Дулы ортада, шулы ортада көптен бері жоқсың, аға.
Бір сапарға аттандың да қайтпай қойдың сол бетіңнен,
Дастарханда қалды суып сені күткен көп сыбаға.

Толық

Қайырылмас өлім кемесі

Табытта жатыр ақынның абзал денесі,
Табыт па, сірә, өмірдің ақтық елесі?
Кетеді қазір ғайып боп көзден бұлдырап,
Қаралы табыт – қайырылмас өлім кемесі.

Толық

Сілкініс

Жер сілкінер
Көкірегін от кернеп,
Жел сілкінер
Тауды тесіп өтсем деп.

Толық

Арман

Арман қымбат үлкенге, кішіге де,
Армандамай жүргенді кісі деме!
Өзіңді өзің түсінсең жетіп жатыр,
Жан сырыңды барлық жан түсіне ме?

Толық

Бір танысқа

Шыныменен сен мені білесің бе, ей?!
Білетіндей
Көлгірсіп күлесің ғой.
Менің жаным – ақ таудың ақ бұлағы,

Толық

Бой сала биіктейді

Әркім де өрмелейді тауға қарай,
Тізгінін ұстата ма арман оңай?
Шығатын өздігінен өрге кім бар,
Қарманып, әр бұтадан саумаламай?

Толық

Емен

Өркен жайған, еңсесі көк тіреген,
Көктем сайын жапырағы түлеген,
Жолаушылар көлеңкесін саялап,
Жыл құстары бұтағына түнеген,

Толық

Есептеспей есе бермес ай-күнмен

Есептеспей есе бермес ай-күнмен,
Сан сүрініп, табанымнан тайдым мен.
Сонда есіме балалығым түседі
Көктайғақта зырылдатып тай мінген.

Толық

Көк дауылдар, қайдасыңдар, бермен кел

Көк дауылдар, қайдасыңдар, бермен кел,
Тереңдегі толқынымды тербеңдер.
Қалғымасын менің ояу көңілім,
Сілкілеңдер, бір сәт тыным бермеңдер.

Толық