Өлеңдер - Bilim

Кіру Тіркелу

Ағаш қылыш

Жұмекен Нәжімеденов

Таудай қартсың,
бұлағы аққан тау ғұрлы
Жомарттық ет,
Қоршап тұрмыз аулыңды,

Толық

Қауыз

Жұмекен Нәжімеденов

Міне, масақ — дұрыс сынды түр-түсі,
күміс сын-ды күлкісі:
Қауыз, қауыз!
Сылдыры бар, жоқ дәні,

Толық

Тау

Жұмекен Нәжімеденов

Шамасы жоқ
Тастайтұғын қар-мұзын да аунатып,
Жылжи алмай қалыпты, әне, тау қатып.
Әлемдегі мықтылықтар не түрлі

Толық

Ертегі

Жұмекен Нәжімеденов

Диюды құрдас қып
Сұңқылдай сырластық —
деп күлген бір ерді
алла өртеп жіберді;

Толық

Күз

Жұмекен Нәжімеденов

Сұп-суық күзгі леп,
Күзгі леп сүзгілеп
бұлтты бұлт тықсырды,
тықсырды, сұп-сұр ғып

Толық

Қасым аға

Жұмекен Нәжімеденов

Тұтап шығып сөзі ойдан,
аһ дегенде пеш-демі,
Жалын айдап шығатын —
Уа, ақ жалын, кеш мені,

Толық

Дәме

Жұмекен Нәжімеденов

Бұлт үйірілді далаға —
Жауады екен деп күттім,
тағы да ырыс, бақ күттім
қамбасы боп Тоқтықтың.

Толық

Көңіл

Жұмекен Нәжімеденов

Бүр жарды, әне, бір бұта
Жасыл тартты кең өлкем,
сол болар деп күні ертең
саялайтын көлеңкем,

Толық

Тор

Жұмекен Нәжімеденов

Жағасында Қиғаштың құмға айналған қыр барлық,
сол қырлардың бауырында біздің ауыл тұр қалғып.
Мұржалары есінеп —
шықса асықпай түтін ақ,

Толық

Жалғыз қайың

Жұмекен Нәжімеденов

Бермен қара, ақ қайың, қайың, қайың,
Мен бір саған жаңа ұйқас дайындайын.
Басқа жақсылығым жоқ, қайғырайын,
Жалғыз тұр деп ақ қайың уайымдайын,

Толық

Аялдамада

Жұмекен Нәжімеденов

Әйелдер тұр тықыршып,
сұлулары көптен көп —
еріні күрең көбінің
иектері көкпеңбек.

Толық

Темірқазық

Жұмекен Нәжімеденов

Айсыз қара түндерге ат құлағын қақтырып
Тәуекелдің қолына тағдырымды лақтырып,
талай жорттым жолсызбен,
айдалада ақ тымық,

Толық

Қошалақ тауы

Жұмекен Нәжімеденов

Көкшіл төбе.
Тау деген құр атағы,
дала күні құсап күні батады.
Өзіне тән бірақ аң, құс, даусы бар,

Толық

Немере

Жұмекен Нәжімеденов

Aт үстінен көтеріп, ауық-ауық жөтеліп,
мені өсірді қолда бар биігіне көтеріп.
Немерем деп ешкімге таныстырған жоқ еді ол,
түсірмеді биіктен, түсірмеді төбеден.

Толық

Ырым

Жұмекен Нәжімеденов

Ырымшыл ма,
Құдайшыл ма сол кісі?
Жақын ұғым алдыңғысы, соңғысы:
ырымшылдық — қараңғылық деп ұқтық,

Толық

Салмақ туралы

Жұмекен Нәжімеденов

Кеңседегі біреудің кеңсірігін сөз еттік,
ел сенетін біреудің кемшілігін сөз еттік.
Жетпейтінін сөз еттік, әңгімеге өзек қып,
біреуіне — ақыл-ой,

Толық

Тентек

Жұмекен Нәжімеденов

Ал, сансыра, сары бұта,
Сары желмен сал ырғаң!
Көңілім, саған "сап!" деп ем —
садаға кет сабырдан.

Толық

Ант

Жұмекен Нәжімеденов

Көрші үйде сол бала болды,
Қасқа бір:
Білмеуші еді төбелестен басқаны.
Төбелесіп таныстық біз.

Толық

Ақ шәлі

Жұмекен Нәжімеденов

Ақ шәлілі қалалық
ана еді, бір күні
салып келді жаға ғып
бурыл-шулан түлкіні.

Толық

Ұршық жыры

Жұмекен Нәжімеденов

Сыртта — күзгі жел үні,
бұталар тұр ыңырсып.
Үйде — ене, келіні
екеуінде бір ұршық.

Толық

Кім кінәлі?

Жұмекен Нәжімеденов

Көгіс-сұрқай аяқтары тырбиып
Өліп жатты тротуарда балапан:
атқан секілді еді жаңа ғана таң,
Әлдекімге өлетін де уақыт болып қалған ба? —

Толық

Кетік кірпіш

Жұмекен Нәжімеденов

...Жапырақ түр көз жасын жанарына іркіп ап,
Жас шырмауық фонтан боп атылады бұрқырап.
Мәрмәр үйлер — бір ғажап,
балкондары — ертегі,

Толық

Махаббат пен қара тас

Жұмекен Нәжімеденов

Махаббат деп бастасаң — елең қағып құлағы
Жұрттың бәрі қыз жайлы жыр екен деп ұғады
Бояу да көп бұл сөзде, Мағына бар әр басқа
Кемпір қосақ секілді сан құбылған, арбасқан.

Толық

Шаңырақ

Жұмекен Нәжімеденов

"Шын жыласа адамдар
Соқыр көзден жас шығады" деген бар.
Ал, өз басым жылағанын әйнектің
Көрдім —соны өлең еттім, қайғы еттім.

Толық

Саңырау мен соқыр

Жұмекен Нәжімеденов

Қошалақта,
Сол баяғы біздің ата-мекенде
бір соқыр мен бір саңырау сапар шыққан екен де.
Соқыр айтты саңырауға:

Толық

Таулар мен төбелер

Жұмекен Нәжімеденов

Таулар тұр асқақ,
Осынау дала, мына алап
Тұрғанда аман талай тауларды туар-ақ.
О, титтей менің төбешіктерім, не керек,

Толық

Тоғай ертегісі

Жұмекен Нәжімеденов

— Жемсау бар ма бұлбұлда? —
Сонау-сонау өтіп кеткен жылдарда
бір қарғадан сұрап жатты бір қарға:
Қара қарға сұрады ала қарғадан,

Толық

Туған жер

Жұмекен Нәжімеденов

— Туған жерің қай жер, — деді, — жаңа ақын?
— Ол жерде де аспан мен күн болатын.
— Туған жерің қай жер? — деді бір келіншек күлегеш,
— Қара жер! — деп жауап бердім, — су емес.

Толық