Өлең, жыр, ақындар

Өтеміс абыз

Күлікте: Жаңабатыр, Жанақ болды,
Өтеміс әулиелік алған жолды.
Өлгенде, моласының ортасынан
Үстіне екі қайың белгі тұрды.

Толық

Ханымбике

Дүниеде қарап тұрсаң мақұл бар ма,
Көрінер бәрі де ерсі ақындарға.
Мәз болған байы: "Ку бас" - атанғанға
Жазамын әдебиет қатындарға.

Толық

Малсыз дала

Кең дала, қалдың адыра көркің кетіп,
Жұрт қалып мал жаюдан өрістетіп.
Әр сайда қора менен мола қапты,
Иесіз тау, елсіз қыстау, - барсаң жетіп.

Толық

Жаман пейіл

Бұл қарын бір күн тоймақ, бір күн ашпақ,
Күнде тойып отырса, тым-ақ жақсы-ақ.
Бұрыннан келе жатқан жаман әдет, -
Қарны ашқан қаралы үйге қарай қашпақ.

Толық

Мына заман

Жақсы өтіп, бұл күндерде жаман қалды,
Кім мұнан басын құрттап, аман қалды?!
"Жүк-тайлаққа, - дегендей, - ел- бойдаққа",
Құлға тендік бір тиген заман қалды.

Толық

Жұт

Пайғамбар бізден бұрын Мұса болған,
Оларда неше түрлі қисса болған.
Қиссадан қисса ала алмай, еңбек жанбай,
Қайғы ойлап, талай жандар құса болған.

Толық

"Айқап" туралы

Жұрт алды деп, алады бәрі де "Айқап",
Ешқайсысы білмейді оқып, байқап.
Алған бала сандыққа тастай беріп,
Әке жүр: "Құр шығын" - деп, басын шайқап.

Толық

Бөгелген хат

Ташкенттен келген бұл хат жаз басында,
Наданның кешіп күні жамбасында.
Сандыққа жүкке жиған түсіп қалып,
Жүн-жұрқа қалған жатып далдасында.

Толық

Жәдігөйдің жыры

Жылау жоқ бір түн, сірә, көзді жастап,
Бейішке апармақ боп жұртты бастап.
Басымды бір шұлғытып, бір мүлгітіп,
Тәспіні жыбыр-жыбыр серпіп тастап.

Толық

Қазақты жамандаушыларға

Сырдария облысында бес жыл жүрдім,
Үш жүзге өнер шашып, үлгі бердім.
Жетпеген күші аузына ақындардың
Әр жерде қаңғып жүрген сөзін көрдім.

Толық

Ағашсыз жапырақ

Болып мас татып алып арам астан,
Кәріп бас өз жанына болған қастан.
Махаббат, мархабатлы болмаған соң
Уыз жас қалды көңілім замандастан!

Толық

Табылар мергенге де – бұқтырушы

Пендесі бір Құдайды білмей ме екен?!
Мінезін Құдай оның көрмей ме екен?!
Шайтандай, ең болғанда, көп жасасын,
Жоқ болып, ақыр бір күн өлмей ме екен?!

Толық

Сырға сөз

Әл-ғауам, кәл-ғауамда паруанамыз,
Набатта райхансыз біз не аламыз?!
Жамадатта шақпақтас жерде қалған,
Адам ретте Сафилла диуанамыз.

Толық

Шайтанның досы

Ойланыңыз - ақыл, білім қайда болмақ?
Дүниеде қандай орын, жайда болмақ?
Білу пан ұнату - ақыл деген ісі,
Қайтсе - зиян, қайтсе пайда болмақ?

Толық

Әйелдер туралы

Шопанның ұшырамаңдар таяғына,
Мұны ерте сөйлегенмін баяғыда.
Бас жағынан шығуға тырысыңдар,
Жүрмеңдер сырғып кетіп аяғына.

Толық

Жақсы әйел

Ақынның шек келтірме тіл-жағына,
Ілінсең сау қалмайсың тырнағына.
Жұрт күлгендей сөйлейді жамбасқа (жанбасқа) алса,
Келтіріп қиын сөзді ырғағына.

Толық

Жаман әйел туралы

Жұмағы бұл дүниенің - жақсы қатын,
Шығарса ағайынға жақсы атын.
Гүл жүзді(жүзлі), шырын сөзді (сөзлі), нәзік болса,
Түзетсе үй-мүлкінің салтанатын.

Толық

Дүниеге көңілі қалғандықтан, сөйлеген сөзі

Хат жазар қалам алып, ғылымдылар,
Сөйлемес жаман сөзді білімділер.
Пендеден алып пенде бай болмайды,
Құдайдың бергенімен күніңді көр!

Толық

Адам екі түрлі

Бісмілла - сөздің басы, Хақтың аты,
Молданың ақ қағазда қалар хаты.
Нақылият- қара сөзден - өлең қылып,
Шығарған Мәшһүр-Жүсіп хикаяты.

Толық

Қажылық, иман шарттары

Дүниеде сөз қатығы өлең-жыр бар,
Білуге сөз мәнісін неше қыр бар.
Би хикмат Жаббар ием жаратқан жоқ,
Бұлайша болуында бек көп сыр бар.

Толық

Жеті жетім

Барады ғұмыр өтіп күн-күн санап,
Жолында ғылым-Сарыф еттім талап.
Дегенді: "Жеті жетім" - өлең қылдым,
Құр бекер отырғанша босқа қарап.

Толық

Бес парыз

Жігіттер, "Өнер алды - ғылым-білім" –
Деген жан, құлағың сал Ислам дінін.
Өз еркің өзіңде боп тұрған тақта,
Күн өтпей тірлікте сайра, тілім!

Толық

Жасымнан үйір болдым өлең, сөзге

Жасымнан үйір болдым өлең, сөзге,
Көрінбес көп болғанмен, дүние көзге.
Серік боп азаматтар турмаған соң,
Бек қиын өнер табу енді бізге.

Толық

Қолыма қағаз, қалам алайын да

Қолыма қағаз, қалам алайын да,
Лапылдап тал отындай жанайын да.
Естіген, көргенімді әңгіме ғып,
Дүниенің базарына салайын да.

Толық

Ереймен сапары

Бастаймын бісмілладан сөздің басын,
Екі елу, он бес дейді ердің жасын.
Имансыз ғылымдыға қас болады,
Айтайын соның біраз хикаясын.

Толық

Ышқыш бап сапары

Медірессе жата алмадым ішім пысып,
Көңіліме әр бір түрлі қиял түсіп.
Мәшһүрде бала жастан бар емес пе,
Кететін диуаналық мінез қысып.

Толық

Жалғыздық

Ер едім талай бұзған қамалыңды,
Құрытқан қулық, айла, амалыңды!
Басыма бір тиындай тимей пайдаң,
Зеректік, көрдім сенің залалыңды!

Толық

Мәшһүрдің алпыс сегізінде сөйлегені

Түзелер қашан жұрт боп мына қазақ,
Қылмаған кім бар дейсің бізді мазақ?!
Кешегі өткен дәуірде тұншығумен,
Өлуге, өлмесекте, қалдық аз-ақ!

Толық

Мәшһүрдің өзін таныстыруы

Тірлік пен денсаулықта - баста бағым,
Онан соңғы дәулетім - тіл мен жағым.
Құдай берген он екі мүшелерім,
Өз өнерім өзіме - алтын тағым.

Толық

Шайхы Ысқақ

Ғибрат ал, ей, ағалар, мына сөзден,
Жастықта(жаслықта) тәубе қылып, иман ізден.
Шайхы Ысқақкәллә[1] бәди Рахметулла,
Ғалайһи өткен екен бұрын бізден.

Толық

Пайғамбардың өсиеті

Және бар үшбу жерде бір нақлият,
Әбулһайыс Самарканд атты (атлы) бір дат.
"Ақырғы өсиеті бұл еді", - деп,
Өзінің кітабында аслады (айлады) жат.

Толық

Пайғамбардың соңғы тілегі

Біләлға Расул айтты қылып пәрман:
- Хабар қып Халықтың бәрін келтіріп сан.
Ақырғы өсиетім үшбудүр, - деп,
Бұл күнде сант өсиет айта - дүрман.

Толық

Ибраһим

Әуелі жалбарынам құдіретке
Жалынсақ, миллад бергей жаман дертке.
Біз үшін жалғыз ұлын құрбан қылған,
Не көрсеттік сөйткен Мұхаммедке!

Толық

Ғалының ниеті

Сөйлеймін, құп тыңдасаң, көп жамиғат,
Қалыпты пайғамбардан аз насихат.
Он сегіз мың ғаламның падишасы,
Хабиб Хақ Расуладан бір рауаят.

Толық

Алтын табақ

Біссімілла деп бастаймын сөздің басын,
Хаққа құлдық қылып төк көздің жасын.
Дүниеде кім құлшылық қылып барса,
Сол алар қияметтің дәрежесін (даражасын).

Толық

Мұхаммедке пайғамбарлық келгені

Жаллат асми факің-қажы дана,
Халық еттің мақұлықаттың бәрін һама.
Достыңа уахи келген оқиғасын,
Айтпағыма иланғайсың асан маңа.

Толық

Мұхаммед пен Әбужаһил

Қолыңнан келмес іске тіпті деспе (тиіспе),
Құдайдың рахматы мол, үміт кеспе!
Әбужаһил лағындай масқара боп,
Өтірік жалған сөйлеп, желдей еспе!

Толық

Абыраһа мен Мұғылаб

Жаһутке (жөйтке) Зунас патша болды ғалып,
Халқымен Жаһут дінін қабыл алып.
Хабыранидің дініне кірмеген
Насыраниді Санаклен (Санейық) күйдіреді отқа салып.

Толық

Құдайым жексенбі күн жер жаратты

Құдайым жексенбі күн жер жаратты,
Жер-суды әуел бастап - бір жаратты.
Тау мен тас, ағаш пен шөп, көл мен өзен
Түріндей текеметтің түр жаратты.

Толық

Мінілмеген көлік

Маған десең, дәурен сүр жүз мың хандық,
Қолыңа ұстағаның - пұшайманлық.
Бастан кешкен нәрсені есепке алсақ,
Қай жеріңнен табылар мұсылманлық?!

Толық

Пікірлер