Өлең, жыр, ақындар

Ауру дүние

Ауру қазiр,
ауру қазiр бәрi де,
айналды бұл менiң қайғы, шерiме.
Бәрi де ауру –

Толық

Ән

Табылып өткен күннiң көмбесiнен,
қараған келер күннiң өр төсiнен,
атылып шыққан-сынды осы бiр ән
ғаламат Маңғыстаудың кеудесiнен.

Толық

Жыршы

Мына шер –
менiң-дағы шерiм едi.
Қабырғам қақ айырылып сөгiледi.
Сөз бiткен толқындардай бүктетiлiп,

Толық

Тәуелсiзбiн

Тәуелсiзбiн!
Тәуелсiзбiн мен бүгiн.
Келдi, мiне, азаттығым,
теңдiгiм.

Толық

Сөз

Мұндай кезде –
(сақтанам!),
қарау керек көздi ашып, –
дүниенi қаптаған

Толық

Күн сайын мен өлемiн

Күн сайын мен өлемiн!
Ел-жұрт оны бiле ме?!
Дей көрме сен дер едiм:
Өлген – өмiр сүре ме?

Толық

Тоналу

Ешкiм әлi тоналған жоқ дәл мендей.
Бiттiм әбден,
дiңкем құрып өлердей.
Арғы-бергi дүниеде,

Толық

Әрі-сәрі шақ

Ысып,
қайта тоңдық бiз.
Қоя бердiк,
тап берiп.

Толық

Дау

Өрт сияқты көзi жоқ,
мен бiр сұмдық дау көрдiм,
тоқтам айтар сөзi жоқ
iштен шыққан жау көрдiм.

Толық

Қайыршы

Сен отырсың айналған тас қабырға,
Қарсы қарап көшедегi ағынға.
Тозған әбден мыж-мыж болып көнерген
бас киiмiң жатыр сенiң жаныңда.

Толық

О, Махамбет, пірім-ай!

О, Махамбет, батырым,
әулием,
пiрiм,
ақыным, –

Толық

Абылай хан

Уа, Абылай, хан ием!
Асқар таудай алып ең,
қазағым деп жанып ең,
қазағым деп налып ең;

Толық

Бір уыс топырақ

Көрмеген көп бұл жалғаннан шұғыла,
қайысып бiр қайғысы мен мұңына,
бердi анасы топырақты бiр уыс
алыс жолға шыққан жалғыз ұлына.

Толық

Жәбірлену

Бүкiл жанын –
арсыздық кеп торлаған,
бүкiл жанын –
қансыздық кеп торлаған,

Толық

Көне қорымда тартылған күй

Бойымда бұрын, сiрә, сезiлмеген
басқаша болдым сонда сезiмде мен –
тартылған көне мынау қорымдағы
құлақ сап домбыраға безiлдеген.

Толық

Тағы да саған

Бiз екеумiз –
кейде көзсiз батырмыз,
бiз екеумiз –
кейде сорлы, пақырмыз!..

Толық

Өлді жігіт асылып

Еске түссе кетемiн ғой ашынып,
Еске түссе қаламын ғой шашылып, –
айдың күннiң аманында осынау
өлдi жiгiт,

Толық

Қарауыл төбе басындағы ой

Ақ шаң болып жота, қырым, белеңiм,
дауыл соғып,
лайланып тереңiм,
қауiп-қатер төнген кезде далама

Толық

Көрер мұны жан болса егер аңғарар

Көрер мұны жан болса егер аңғарар.
Аңғарар да өз-өзiнен таң қалар.
Көбейiп-ақ кетiптi ғой, апыр-ай,
Алматыда сауысқан мен қарғалар.

Толық

Шарасыздық

Тауқыметте жүрсеңдағы сен мейлi
маңдайыңа жазғаны осы көн дейдi.
Көре тұра көрмеген боп сонан соң
дүниенi кең дейдi ғой, кең дейдi.

Толық

Қауіп

Сөздер айтып тiкенектi, түрпiлi
жинап былай қойдық бiздер күлкiнi.
Жаман болып бара жатыр арамыз
соқтығысып қалармыз-ау бiр күнi.

Толық

Экологиялық апат

Жасыл емес, күлгiнбiз!
Ертеңдi ойлап зарықты үн.
Арасында жүрмiз бiз
қатер менен қауiптiң.

Толық

Байланыс

Отырғам жоқ тек жазып бұл өлеңдi,
от шарпып тұр жаным менен денемдi.
Уы сiңiп мына ұлы ғасырдың
тостағандай шағын ғана көл өлдi.

Толық

Қателіктен соң

Көңiлiмдi сенiмменен бiрлеген
аңдап жүру,
сақтығыңды бiлмеген –
өмiрiмнiң бұралаңды жолында –

Толық

Бөтен адам

Мынау адам –
бөтен адам, басқа адам.
Ел мен жерден өзiн бөлiп тастаған.
Бiр адамға ойын, сырын ашпаған

Толық

Зейнолла Қабдолов

Ұқсамайтын бiр күнiне бiр күнi,
есiне алып отыратын iлкiнi,
осы бiр жан үйiнде де, түзде де
сөз өсiрiп, сөз баптайды күн-түнi.

Толық

Ақындардың жарлары

Түспестен биiк өреден
аппақ боп тұрар арманы,
төзiмдiсiңдер не деген
ақындардың жарлары.

Толық

Қауіпті сезіну

Екiндi шақ.
Сөнген сәтi жарықтың.
Менi ой басты салмағындай табыттың.
Көрiп қалдым –

Толық

Қаладағы қалың тұман

Қалың тұман –
осы ма едi күз деген.
Мұндай күндi таба алмайды iздеген.
Қалың тұман.

Толық

Менiң ауа райым

Бұзылып тұр менiң ауа райым!
(Соны, бәлкiм, жөн көрдi ме құдайым)!
Бұлт астында қалды менiң күн, айым.
Жақсы болсын ендi соңы ылайым.

Толық

Керағар

Мосқал әйел белгiлi бұл өңiрге,
қайта-қайта жалбарынып тәңiрге,
отырып ап есiгiнiң алдында
ренiшiн айтып отыр өмiрге.

Толық

Қара суықта

Өшiрiп бiр алатындай жан отын
жүдеп-жадап қалған екен дала тым.
Қара суық итередi өңмеңнен
еттен өтiп сүйегiңдi шағатын.

Толық

Маңғыстау желін сағынғанда

Қараса көз талатын
сар даланың белдерi-ай.
Сол белдерден соғатын
Маңғыстауымның желдерi-ай!

Толық

Алматының ағаштары

Жел ашылса –
бiр-бiрiмен таласқан,
жел басылса –
бiр-бiрiмен жарасқан –

Толық

Бір ауыл оқиғасы

Мұны еске алам, мұны еске алам күйiнiп,
жүрегiм мен көзiме қан құйылып;
балаларды қырқыстырып қоятын
бiр ауылдың үлкендерi жиылып.

Толық

Құмыра немесе бүгінгі дию

Күлген,
жүрген,
жылаған,
шаттығы бар, мұңы да –

Толық

Жаза

Адалмын деп жүрген түрiң осы ма –
деп – қарағым, өтiнемiн, шошыма...
Мән берместен өтiрiктi жәй ғана
айта салдым жақын көрер досыма.

Толық

Магнитті құйын күні жазылған өлең

Бiр әлемет болып тұр –
өлең жасық, бұйығы үн –
үйiрiлiп соғып тұр
магниттi құйыным.

Толық

Заңғарға

Ойыңнан қажып, бiрде түңiлесiң,
ал бiрде белдi буып түрiнесiң... –
Бейнемдi түсiрем деп қағазыңа
жүзiме қайта-қайта үңiлесiң.

Толық

Ойлар толғап терең менен әрiден

Ойлар толғап терең менен әрiден
несiне мен,
несiне мен желiгем.
Желiгемiн несiне мен жетiсiп.

Толық