Жолбарыстың жүніндей
Қайсы арманның түбіне ғұмыр жеткен,
Артта қалды күндерім дүбірлеткен.
Күреңдеймін, байқасам, көп шабылып,
Қырқажонды, белбелес, күдірді өткен,
Қайсы арманның түбіне ғұмыр жеткен,
Артта қалды күндерім дүбірлеткен.
Күреңдеймін, байқасам, көп шабылып,
Қырқажонды, белбелес, күдірді өткен,
Залалы жоқ иненің жасуындай,
Заман қайда тауымның асуындай?
Суыртпақтап сұрасаң тарқатайын,
Жасырып ем сырымды жасырудай.
Күміс тиын жылтыраса арасынан қоқырдың,
Екі көзі шамдай жанар сығырайған соқырдың.
Арпалысқан ессіз тобыр елең етіп еңкеймес,
Алтын басың домаланса астында ойрантопырдың.
Ғазал жазып күңіренгенмен мен емеспін Науаиы,
Бұл қазаққа қысылғанда қара өлең ғой оңайы.
Ел қыдырған есекдәме енді уызға жарытпас,
Беріш емшек бедеу сөздің келгенменен нобайы.
Мейірімге жарытқанда жаратушы аз ғана,
Малта тасқа қына бітіп, шаш шығады тазға да.
Қыр желкеге қырсық мінер ел ішінде көбейсе
Телмеңдеген кәрі шал мен өңмеңдеген бозбала.
Сиқыңнан шошыр тірі адам,
Кім сенен залал күтпеді?
Пәтшағар, шындап сұранам,
Бар болсаң егер, шық бері!
Шақырған сауыққа да, сайранға да,
Дүние неге теріс айналды, аға?!
Әкенің қасиетін біле бермес
Шешенің уызына тойған бала.
Бар қазаққа жөн сілтейтін болмасам да ұлы Абай,
Андасанда шолтаң қағып, сөйлеп қоям шыдамай.
Үрей толы сұрқай тірлік басқан сайын аяқты,
Шошытады қарақшы мен ұры бұққан жырадай.
Тірлігімді талатпаққа екі өкпесін зар қысқан,
Босағама қабаған ит байлап кетті сан дұшпан.
Сыртқа шықсам алдарқатып сүйексаяқ тастаймын,
Мысық пенен тышқандаймыз күндізтүні аңдысқан.
Төрт түлігім дін аман, сау тұрғанда,
Тіске басар талшығым таусылған ба?
Төлдерімді сақтай гөр, киелі ата,
Топалаңнан, түйнектен, аусылдан да.
Ұлар шулап үрейленсе, ұлы таудан аң қашар,
Ін түбінен індет шықса, іргесіне жалғасар.
Кер заманда бағыланның борсық сорып құйрығын,
Кер сиырдың емшегіне сұр кесіртке жармасар.
Ей, көңілім, қайғырма ағып өткен айжылға,
Қашан мұрттай ұшқанша табаныңды тайдырма.
Алма мойын алдында дайын тұрса иіліп,
Қылыш тисе қолына бас алады маймыл да.
Ей, тізгінсіз арпалысқан дүлей, мылқау, тасқындар,
Шырт ұйқыдан шошынғандай қайда тулап қаштыңдар?
Мөңкігенмен, жөңкігенмен барар жерің белгілі,
Байқасаңшы, байғұстарау, жұтып қояр аш құмдар.
Сырын бермес сұм жалғанда шынайы жоқ достасқан,
Тірі жәндік тыным алмас бірбірімен қастасқан.
Адам менен аң қылығы тіл табыспай тұрмайды,
Оянғанда жыртқыш сезім хайуандықпен астасқан.
Қара судан қаймақ алып, қамын ойлап құрсақтың,
Күнненкүнге асып түсті бір сатқыннан бір сатқын.
Сауысқандай жанжағыма жалтақтаймын – тым сақпын,
Күштілерге – дәрменсізбін, тістілерге – жұмсақпын.
Бұл фәниден қайтпаған қай пенденің меселі,
Шашымнан көп санасам шырмап алған кеселі.
Бақ мөлшері – бармақтай, Тәңірі кімге жеткізер,
Соры бар жұрт қаншама маңдайында бес елі.
Күнненкүнге құбылады замананың түртүсі,
Бұлаңдаса, мың алдаса уақыттың қу түлкісі.
Көне тарих ақырады әлсінәлсін оянып,
Қызыл иек кәрі арыстан азуда жоқ бір тісі.
Қатер күтіп қалтыраған сарайынан патшаның,
Тыныштығы тоналмаған қосың артық шапшағын.
Жер жыртығын жамайтұғын жезтырнақтан тусаң да,
Сау қалмайды салған басың саудасына ақшаның.
Сөз тәттісі – ақынның тілі ұшында,
Май тәттісі – қарынның құрышында.
Жарқанаттың ұясы – жарқабақта,
Ұлар құстың мекені – ұлы шыңда.
Мен емеспін елден ерек сүйген құлы Алланың,
Өмір өзі есептейді бергені мен алғанын.
Аузымды ашып аңырғанмен аспан жақтан түк түспес,
Саясында жатқан жоқпын мәуелеген алманың.
Жаратқанға не жазып ем мен бейбақ,
Қайда барсам, қара боран – шөлді аймақ,
Құландайын құлап едім кұдыққа,
Құрбақалар құлағымда салды ойнақ.
Қашан тұзақ түскенше сөйле, тілім,
Баба аруағы бермейді кейде тыным.
Рахаты өзінен аспаған соң,
Тастап кеткен соңына бейнетімін.
Сарғая сартап болған сүйегі ыстан,
Мен де бір домбыра едім тиегі ұшқан.
Бұғауда қызыл тілім бұлқынғанда,
Бақсыдай аласұрдым ие қысқан.
Аспан мен жер ортасында біраз ғұмыр кешірдім,
Әлсіреген үміт отын мың жағып, мың өшірдім.
Құрқылтайдың ұясындай қалтыраған бұтада,
Жел аударған қара қосты әр төбеге көшірдім.
Торғайдай миым тобықтай түйін түйе алмай,
Жастығым кетті сағымға сіңіп қиялдай.
Көшені кезген тәжіктің қайыршысындай,
Күндерден қайыр сұраймын енді ұялмай.
Тарбағатай – туған жерім, алыс қалды ар жақта,
Шыдар ма екен буған белім зілден ауыр салмаққа?
Құлақ салмас керең дүние мендей мұңлық заржаққа,
Кімге барып шағынамын, жыламасам аруаққа?
Шықсаң да шың басына аспандаған,
Қия ма ата мүлкін тастауға адам?
Оралып туған жерге барғанымда,
Жолықты бабам шапқан астау маған.
Бұланайдан үлкен тау болмас,
Бұланнан үлкен аң болмас.
Қазақ мақалы
Жүргеніммен қарайып басым аман,
Шулайды әлі, шулайды әлі, шулайды,
Шулайды әлі сыңсығандай ну қайғы.
Қара ормандай қаптап өскен келешек
Омырауын көз жасымен улайды.
Уайым – у,
Ұрттаса ащы кім-кімге.
Ессіз әлем ес жияр ма, бір күнде?!
Мен сүйеніш бола салам несі бар,
Жұлдыз болсам мен егер,
Аспанға алаңдамай,
Асығып ағар едім саған қарай...
Көк Каспий,
- Джон Максвелл
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
- Асқар Сүлейменов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі