Өлең, жыр, ақындар

Жаралы өмір

Мынау өмiр –
осы қазiр –
жаралы:
темiр торлар буып алған сананы.

Толық

Түс

Шаршағам-ау,
iсiн көрiп iскердiң.
Шаршағам-ау,
iшiн көрiп iскеннiң, –

Толық

Бүгінгі ауыл

Ауылым-ай!
Ауылы қазағымның!
Көрiп сенiң түрiңдi назалымын.
Жатырсың ғой арқалап сен бүгiнде

Толық

Бір төбет туралы жыр

Төбет едi ол ол арынды –
жотадай боп тұратын, –
арғы тегi,
кәдiмгi,

Толық

Арлы адамның бәрi қазiр жаралы

Арлы адамның бәрi қазiр жаралы –
Қорықпаған қара деуге қараны,
Қорықпаған жала деуге жаланы
арлы адамның бәрi қазiр жаралы.

Толық

Ақша

Ақша!
Ақша!
Ақшаң болса – алшаңда!
Ақша болмай ел түсiп тұр сарсаңға.

Толық

Теңіз жағасында өліп қалған шағала

Қара тастақ жағада
өлiп жатты шағала.
Арсы-гүрсi долданған
толқындармен алысқан,

Толық

Ақша бұлты қазақтың

Жаны толы дастанға
күйiн төккен азаттың, –
қалқып жүрген аспанда
ақша бұлты ең қазақтың.

Толық

Айрақты

Айбатын беретұғын айбаттыға,
қайратын беретұғын қайраттыға,
ғажайып ғимарат боп көз арбаған
сен өзiң барып па едiң Айрақтыға?!.

Толық

Өрт

Аяуы жоқ адамдардың тiлiнен
кейде өртенем күнiмен де,
түнiмен.
Күйдiредi,

Толық

Астам

Айналаны,
ортаны сезiнбедi.
Құбылысты тұсады сезiмдегi.
Бұл өмiрде,

Толық

«Бекет ата» басында

Астасатын Үстiрттiң қиырымен,
басталатын алып ой бүйiрiнен, –
«Бекет ата» басында арқар деген
үйiрiмен жүредi

Толық

Қабаған ит

Жуындымды,
аяқты жалаған ит,
болдың бүгiн, мiнеки,
қабаған ит!

Толық

Бостандығым туралы сөз

Ұшыраған тауқымет дауылына,
жаурап тоңған тағдырдың жауынына, –
бостандығың келдi ғой,
бостандығың!

Толық

Сөз соғысы

Бiреулер –
қорған-бекет құрып жатыр.
Бiреулер –
бiреулердi бүрiп жатыр.

Толық

Билікқұмар

Ұлы дала,
сахара төсiндегi,
көш бастаған керуен-көшiмдегi,
үлкен, үлкен Ақыл-ой,

Толық

Үш қазақ

Бұл оқиға көз салдырып қиырға
сезiм, ойды айналдырар құйынға...
Шақырылды беделi бар үш қазақ
көршi елдегi беделдi бiр жиынға.

Толық

Зауал

Отырды қарт аула iшiнде,
көктемде.
Мойынсұнған уақыт деген өктемге.
Отырды қарт таяғына сүйенiп,

Толық

Полигон

Гөй-гөйiн мен айта алмаймын көмейдiң,
Жан тiлегiн,
жүрек сөзiн жебейiн.
Полигондар,

Толық

Күдік

Күдiк деген, құдай-ау,
ұры екен ғой.
Ұры деген iшiмде жүр екен ғой.
Мұны бұрын қалай мен бiлмей келгем

Толық

Намысқа тиген күні

Қанша уақыт зар иледiм,
қиналдым.
Дедiм: ендi азат болдым,
жаңардым.

Толық

Грозный

Грозный,
Грозный!..
Шыдай алмас жай тасың да
Мынау сұмдық алапатқа!..

Толық

Адамдар жоғалуда

Десем де мен:
дүние жаңаруда,
елiм, жерiм әлi де тоналуда...
Қорқынышты, сұмдығы бәрiнен де, –

Толық

Ит жылына тілек

Ит жылым, мiне,
қош келдiң!
Береке,
байлық,

Толық

Ордабасы

Ордабасы
Тарих, Орда,
Бас Орда!
Бар тiршiлiк қалар сенiң тасаңда,

Толық

Мағжан-жыр

Қасiреттi,
қайғы-мұңлы Мағжан-жыр,
Жер мен жердi,
тау мен тауды жалғап жүр, –

Толық

Ұры заман

Жақсылыққа,
жарыққа жылымаған,
ниетi нас,
сөзi нас,

Толық

Бір метей су

Ән сыйлады – жұрт мынау –
жыр сыйлады.
Сыр сыйлады,
ақ тiлек нұр сыйлады...

Толық

Өлең сыйлаған адам

Бiрде күлiп,
ендi бiрде жылаған,
бiрде батқан,
бiрде арылған күнәдан!

Толық

Мағынасыз өлең

Мылтық дауысы тарс еттi.
Асыранды ит арс еттi.
Естi мынау дүние
топастарды жаршы еттi.

Толық

Суық дүние

Сұп-суықсың,
дүние,
ызғарлысың!
қатулысың,

Толық

Нәресте көтерген мас қазақ

Құртардай боп менi астына басты азап, –
Илегендей жанды бiреу тасқа сап, –
О, құдай-ай! –
Нәрестенi көтерiп

Толық

Құмарпаз

Уланып сана,
ойы да,
жанымен бүкiл құлаған –
көз iлмей тәулiк бойына

Толық

Өртеніп жатқан ағаш

Сұмдыққа мынау бастаған
қалайша жаның жылымас, –
найзағай түсiп аспаннан
өртенiп жатты бiр ағаш.

Толық

Түрмеден қашқан адамның шошынуы

Атадан қалған мұрадай.
Мұңданып күн-түн жылаған –
қысымға қатал шыдамай
түрмеден қашты бiр адам.

Толық

Жалаңаш

Сөз жалаңаш, дәл қазiр,
жыр жалаңаш.
Құм жалаңаш,
сайың мен қыр жалаңаш.

Толық

Билікке таласу

Кiл жақсылар билiкке таласуда.
Таласуда, апыр-ай,
адасуда.
Дауыл тұрып жер мен көк арасында

Толық

Аяр әйел

Жүредi ол жұртты ылаң қып,
тайсалар одан iбiлiс.
Не деген түлкi бұлаңдық?!
Не деген сылқым құбылыс??

Толық

Бұлт-қатер

Көзiмдi сап биiк пенен тереңге,
қолымды мен созған кезде әлемге,
күйе-сынды түндей қара бұлт кеп
үйiрiлiп тұрып алды төбемде.

Толық

Панасыз үміт

Кiмдер қалай десе де
сiз де күйiп,
жанасыз.
...Дәл бүгiн мен көшеде

Толық