Бір итім бар үрмейді,
Ары-бері жүрмейді.
Тамақ берсең жемейді,
Су ішуді білмейді.
Ол тұрғанда еш адам,
Үй ішіне кірмейді.

жауабы

Құлып

---

---

Тетіктерін игеріп,
Алсаң тілін үйреніп.
Ұшырады аспанда,
Алып қанат «инелік».

жауабы

Ұшақ

---

---

Күндіз бар,
Түнде жоқ.
Түзде бар,
Үйде жоқ.
Көз жұмсаң
Мүлде жоқ.

жауабы

Көлеңке

---

---

Бес жігіт біреуінен біреуі аласа,
Тұрады төрті көрші, бірі оңаша.
Бастары бірікпесе кетер әлі,
Ырқына бір-бірінің ұнамаса.
Тастайды тау қпарып, көл қотарып,
Бесеуі бір ниетпе шыға қалса.

жауабы

Бес саусақ

---

---

Денесі жүрген сайын аласарып,
Сызады алуан кесте тамаша ғып.
Болғанмен діңі қатты, тілі тәтті,
Балалар жатады оны таласа алып.

жауабы

Қарындаш

---

---

Өткен ғасырдың 60-шы жылдары екінші сынып оқушыларына төмендегі жұмбақ ұсынылған. Суретке мұқият қарап 6 сұраққа жауап беру керек:

1. Кеме ағынмен жоғары немесе төмен қарай жүре ме?

2. Жылдың қай мезгілі бейнеленген?

3. Өзен осы жерде терең бе, таяз ба?

4. Айлақ алыс па?

5. Айлақ өзеннің қай бетінде орналасқан (оң, сол)?

6. Суретші күннің қай уақытын бейнелеген?

жауабы

Оқулықтың жауаптары:

1. Бакендер орнатылған ағаш ұшбұрыштар ағысқа қарсы орнатылады. Яғни кеме өзенмен жоғары жүзіп бара жатыр.

2. Суретте құстар бейнеленген; олар бұрыш түрінде ұшып бара жатыр, бұрыштың бір жағы қысқарақ: бұл тырналар. Тырналардың топтасып ұшуы көктемде немесе күзде болады. Тырналар оңтүстік жаққа ұшып бара жатыр. Демек, суретте күз бейнеленген.

3. Өзен бұл жерде таяз, матрос фарватер тереңдігін сырық арқылы өлшеп тұр.

4. Кеме айлаққа жақындаған: бір топ жолаушы заттарын алып, кемеден түсуге дайын болып тұр.

5. 1-ші сұраққа жауап беру арқылы біз өзеннің ағысын анықтадық. Өзеннің оң немесе сол жағасын анықтау үшін ағыс бойына қарап тұруымыз керек. Кеме айлаққа жақындағанын білеміз. Жолаушылар біз суретке қарап тұрған беттен түсуге дайындалып тұр. Яғни, ең жақын айлақ өзеннің оң жақ жағасында орналасқан.

6. Бакендерде шамдар орнатылған. Оларды кештен алдын қойып, таңда алады. Малшылар малды ауылға айдап бара жатқаны көрініп тұр. Яғни суретте кешкі мезгіл бейнеленген.

---

---

Жасыл адамды көргенде не істеу керек?

жауабы

Жолдан өту керек

---

---

Қай кезде аспан жерден төмен бола алады?

жауабы

Судағы бейнесінде

---

---

Тоғыз қабатты үйден биік секіруге бола ма?

жауабы

Болады, себебі тоғыз қабатты үй секіре алмайды

---

---

Аш қарынға қанша жұмыртқа жеуге болады?

жауабы

1, себебі екіншісін жегенде асқазанда бірінші жұмыртқа болады

---

---

Көл бетінде 6 үйрек жүзіп жүрді. Аңшы біреуін мылтықпен атып тастады. Көл бетінде неше үйрек қалды?

жауабы

0, қалғандары ұшып кетті

---

---

Үлкен шар басып кетпеуі үшін кішкентай шарды бөлменің қай жеріне сақтау керек?

жауабы

Бөлменің бұрышында

---

---

Бір қаладан екінші қалаға барады. Бірақ қозғалмайды. Ол не?

жауабы

Жол

---

---

Машина оңға бұрылған кезде қай дөңгелегі қозғалмайды?

жауабы

Запастағы дөңгелегі

---

---

Бір жылда қанша айдың 28 күні бар?

жауабы

12

---

---

Маймыл тісті доңғалақты айналдырғанда тілше қандай санды көрсетеді? 1 немес 2? Жұмбақты шешудің екі жолы бар.

жауабы

Тілше 2 санын көрсетеді. Шешімнің бірінші жолы суретте көрсетілген. Екінші жолы:
Тісті доңғалақтарды зерттейік:
— әр тісті доңғалақ тіркелген келесі доңғалақты кері бағытта айналдырады,
— белбеулі доңғалақ айналу бағытын өзгертпейді,
— сегізді-белбеулі доңғалақ қарапайым тіркестегідей доңғалақтың бағытын өзгертеді.

Доңғалақтарды санап шығайық. Айналу бағытын өзгертетін беріліс жұп болған жағдайда, соңғы доңғалақтың айналу бағыты өзгермейді. Тақ болса – кері бағытқа өзгереді. Бізде 16 беріліс: 14 жағдайда бағыт өзгереді, 2 жағдайда өзгермейді.
Нәтижесінде тілше 2 санын көрсетеді.

---

---

Әрі төсек, әрі үй.
Иесі оның сәби.

жауабы

Бесік

---

---

Пешсіз піскен
Ыдыссыз ішкен.

жауабы

Ана сүті

---

---

Аспанда алып доп,
Жарқырайды жарық боп.

жауабы

Күн

---

---

Қозғалмастан бір елі,
Түні бойы жүреді.

жауабы

Сағат

---

---