Алатаяқ ұстаған,
Жол тәртібін нұсқаған.
Өміріңді күзеткен,
Ысқырығы күшті адам.
Айдында жүзеді,
Тірі күміс сүзеді.
Сулы жерді мекендеп,
Құрлықта да секеңдеп,
Шыбын-шіркей аңдиды,
Жемге қашан жетем деп.
Жоны қара тақтайдай,
Бауыры аппақ мақтадай.
Мекендейді мұз-қарды,
Сүйеді тек ызғарды.
Бұлғаңдайды, қашпайды,
Асықпайды, саспайды,
Мұз үстінде билейді,
Бірақ белін имейді.
Сұрқы бір қарыс,
Итбалыққа ұқсайды.
Ұмтылғанда — жолбарыс,
Сүңгіп шабақ ұстайды.
Қомағайлық жасайды,
Шабақтарды асайды.
Күміспенен апталған,
Теңгеменен қапталған.
Суда өседі, өнеді,
Сыртқа шықса, өледі.
Қошқыл жолақты,
Еріні сағақты.
Бүкіл денесі –
Терек теңгесі.
Жалтыраған бауыры.
Құдды көмір түтігі.
Өзінің бар тәуірі,
Сәуле шашар түтігі.
Тұла бойы толы ине,
Жауын көрсе ол неме,
Едірейіп бүртігі,
Бола қалар біртүрлі.
Тұрған түсі көз көріп,
Шыға келер өзгеріп.
Қарнын үрлеп алады,
Допқа ұқсай қалады.
Қапталған сүйекті сауытпен,
Қорықпас ешқандай қауіптен.
Сойдиған тістері қашаудай,
Қорегін асаудай-ақ асайды-ай.
Майшабақпен сайыспай,
Үйіріп жүрер басқара.
Тұлғасы ұқсас қайыстай
Шұбатылған таспаға.
Тұмсығы — қайықтың күрегі,
Аузымен шөп сүзіп жүреді.
Қарасаң келбетіне
Тұмсығы найзадай.
Шығарып су бетіне,
Қанатын жайса жай,
Көрінер кемедей,
Мұхитта телегей.
Қауырсын мұрт шетінен,
Жүзеді тек шалқалап.
Шабақты су бетінен,
Оңай ұстар қалқалап.
Тұрқы қысқа, күші мен
Қылығы бар орасан,
Мықты сояу тісімен,
Үлкенді де өзінен,
Қылғи салар жанаса.
Бірақ
Жемі ішінен
Көрінеді қараса.
Ілгегі бар дәу ұзын,
Керіп ашса ауызын,
Сәуле шашып тістері,
Судың кезген тереңін,
Шақырады қорегін.
Басы доғал,
Мұрты бар.
Аузы апандай,
Ұрты бар.
Түрі китке ұқсайды.
Өзі алып кемедей,
Дауылдан ықпайды.
Су шашып,
Телегей
Мұхиттан шықпайды.
- Шоқан Уәлиханов
- Шоқан Уәлиханов
- Рәбиға Сыздықова
- Зейнолла Қабдолов
Барлық авторлар
Ілмек бойынша іздеу
Мақал-мәтелдер
Қазақша есімдердің тізімі